Şerafettin Turan, 1925'te Van'ın Erciş ilçesinde doğdu. Bitlis, Muş, Erzurum'da ilk ve ortaöğrenimini bitirip Gazi Eğitim Enstitüsü Tarih Coğrafya Bölümü'ne girdi. 1946'da aynı enstitüye asistan olarak atandı. DTCF'nin Tarih Bölümü'nden de 1951'de diploma aldı. Bu arada Ankara Etnoğrafya Müzesi'nde asistanlık görevini de sürdürdü. 1952'de DTCF, Genel Türk Tarihi Bölümü'ne asistan oldu. 1954'te doktor, 1956'da doçent; 1964'te de profesörlük sanını aldı. Bir yıl süreyle İtalya arşiv ve kütüphanelerinde araştırmalar yaptı. 1960-62 yılları arasında Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde görev aldı. Fakülte dekanlığı (1969-72), TRT Yönetim Kurulu Üyeliği (1972-78), Kültür Bakanlığı Müsteşarlığı (1978-79), Türk Dil Kurumu Başkanlığı (1977-83), Dil Derneği Başkanlığı (1992-2000) görevlerini üstlendi. Türk-İtalyan ilişkileri konusundaki araştırmaları nedeniyle, İtalyan Hükümetince 'Cavaliere Nişanı'yla ödüllendirilmiş; 1997'de Türkiye Bilimler Akademisi'nin (TÜBA) Bilim Ödülü'nü, Türk Devrim Tarihi/4 'Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye' ile 1999 Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü'nü almıştır.
