ATATÜRK İLE İLGİLİ YAZILMIŞ KİTAPLAR

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, belleklerimizdeki en önemli tarihi figürlerden biri. Yokluk içinde yürütülen büyük bir mücadele, yaşamın neredeyse her alanında aydınlatma yaratan ilke ve inkılapları, miras bıraktığı ve bugün dahi geçerliliğini koruyan değerler... Hem ileri görüşlü bakış açısı hem de vatan sevgisi ile bir ulusun inşasında önemli rol oynayan Atatürk’e dair söylenecek çok şey var. Hal böyle olunca da hakkında kaleme alınan kitapların sayısı her geçen gün artıyor. Biyografi, anı, araştırma, çocuk kitabı gibi farklı türlerde karşımıza çıkan bu kitaplar okura Atatürk’e ve Atatürk dönemine dair çeşitli analiz ve bilgiler aktarıyor. Farklı yazarlar tarafından farklı yönleri ele alınarak yazılmış bu kitaplara İdefix fırsatlarından yararlanarak sahip olabilirsiniz.

Atatürk’ün Hayatı

Mustafa Kemal, 1881’de Selanik’te dünyaya geldi. Şemsi Efendi Mektebi’nde okurken küçük yaşta babası Ali Rıza Efendi’yi kaybedince, bir süre dayısının yanında kaldıktan sonra Selanik Mülkiye Rüştiyesi’ne kaydoldu ve eğitim-öğretim yaşamına burada devam etti. Atatürk’ün anıları söz konusu olduğunda en çok karşımıza çıkan “Kemal” ismini alması da buradaki matematik öğretmeni Mustafa Bey sayesinde oldu. Okul döneminde parlak bir öğrenci olarak tanınan Mustafa Kemal, buradaki eğitiminin ardından İstanbul’da Harp Okulu’na devam etti. Yüzbaşı rütbesi ile Akademi’yi tamamladıktan sonra Şam’da 5. Ordu’da görevine başladı. Ardından Harekat Ordusu’na Kurmay Başkanı olarak atandı. 1911 senesinde ise İstanbul’da Genelkurmay Başkanlığı’na atanan Mustafa Kemal’in bundan sonraki yaşantısının büyük kısmı askeriyede ve cephede geçti.

Atatürk’ün Katıldığı Savaşlar

1911 senesinde İtalyanların Trablusgarp’a hücumu ile başlayan savaşta müdafaa tarafında bulunan Mustafa Kemal, Ekim 1912’de Balkan Savaşları’nın başlaması ile Gelibolu ve Bolayır’daki birliklere katıldı. 1915 yılında Birinci Dünya Savaşı başlayınca 19. Tümen’de görevlendirilen Mustafa Kemal, Çanakkale’de adeta bir kahramanlık destanı yazdı. İtilaf Devletleri’ne “Çanakkale Geçilmez!” dedirten Mustafa Kemal, Anafartalar ile ilk büyük zaferine imza attı.

1916’da Ruslara karşı mücadele ederek Muş ve Bitlis’in geri kazanılmasını sağlayan Mustafa Kemal, 1918’de Harbiye Bakanlığı’nda göreve başladı. İtilaf Devletleri’nin Osmanlı topraklarını işgale başlaması üzerine 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a geçen Mustafa Kemal burada Milli Mücadele hareketini de başlatıp Amasya’da yayınladığı genelge ile “Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararı kurtaracak” dedi. Ardından gerçekleştirilen Sivas ve Erzurum Kongrelerinde vatanın kurtarılması için izlenecek yolun belirlenmesini sağlayan Mustafa Kemal, 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni açtı. Bu sayede Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması yolunda önemli bir adım atılmış oldu. Meclis ve Hükümet Başkanlığı’na seçilen Mustafa Kemal, Türkiye Büyük Millet Meclisi ile birlikte Kurtuluş Savaşı'nın başarıyla sonuçlanması için gerekli yasaları kabul edip uygulamaya başladı.

Atatürk İlkeleri

Türkiye’yi çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak amacıyla bir dizi devrime imza atan Mustafa Kemal, saltanatı kaldırıp Cumhuriyet’i ilan ettikten sonra, kadınlara ve erkeklere eşit haklar verilmesine yönelik düzenlemeler de yaptı. Şapka ve kıyafet devriminin yanı sıra soyadı kanunu da getiren Mustafa Kemal bu dönemde Atatürk soyadını aldı. Yeni Türk harflerinin kabulü, Türk Dil ve Tarih Kurumları’nın açılması da yine bu dönemde gerçekleşti. Atatürk inkılaplarının esas değeri olan cumhuriyetçilik, yeni Türk devletinin de temeli oldu. Siyasi birliği korumak ve ebediliğini sağlamak konusunda millete güvenmeyi destekleyen milliyetçilik; halkın halk tarafından ve halk için idaresini savunan halkçılık; sosyal, ekonomik ve kültürel kalkınma metodunu belirten devletçilik ve devletin objektif bir müessese ve hukuk devleti olmasının temel şartı olarak gördüğü laiklik ilkelerini açıkladı.

Atatürk ve Nutuk

Mustafa Kemal Atatürk 1919-1927 yılları arasında kaleme aldığı ölümsüz eseri Nutuk’ta Türkiye Devleti’nin hangi şartlarda ve nasıl kurulduğunu anlattı. Türkiye’nin ilk yazılı tarihi olarak da kabul edilen eserde Atatürk, Kurtuluş Savaşı’nda karşılaşılan tüm zorlukları, tehlikeleri, elde edilen başarıları detaylarıyla paylaştı ve kitabı bu süreçteki en büyük destekçisi halka adadı. Salt bir tarihsel anlatı olmayıp aynı zamanda bir siyaset felsefesi eseri gibi de düşünülebilecek Nutuk, Türkiye Cumhuriyeti’ni tanımak ve ilkelerini öğrenmek, anlamak isteyenler için de bir başucu kitabı niteliğinde.

Özel Hayatında Atatürk

Kişisel yaşantısında mütevazi ve alçak gönüllü kişiliği ile bilenen Mustafa Kemal Atatürk, 29 Ocak 1923'te Latife Hanım ile evlendi. Protokol yemeklerine yahut çeşitli pek çok yurt gezisine eşiyle birlikte katılan Atatürk, kadınlara verdiği değeri ve ülke yönetiminde kadınların da aktif rol oynaması gerektiğine olan inancını sık sık gösterdi. Kendisi çocuk sahibi olmasa da Afet (İnan), Sabiha (Gökçen), Fikriye, Ülkü, Nebile, Rukiye, Zehra ile Mustafa adlı çobanı manevi evlat edindi; Abdurrahim ve İhsan adlı çocukları da himayesine aldı. Çocukların ülkenin geleceğindeki önemini çokça vurgulayan ve gelecek nesillerin iyi şekilde yetiştirilmesine fazlaca önem veren Atatürk, aynı zamanda kitap okumayı, müzik dinlemeyi, dans etmeyi, at binmeyi ve yüzmeyi çok severdi. Zeybek oyunlarına, güreşe, Rumeli türkülerine ilgisi ile nam salmanın yanı sıra zengin bir kitaplığa sahip olmasıyla da bilinirdi.

10 Kasım 1938 günü siroz hastalığından kurtulamayarak İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda hayata gözlerini yuman Mustafa Kemal Atatürk’ün cenazesi 21 Kasım 1938 günü törenle geçici istirahatgâhı olan Ankara Etnografya Müzesi'nde toprağa verildi, ardından 1953’te Anıtkabir’e taşındı. Hayatı boyunca gerek devrimleri gerek örnek davranışları gerekse bir ulusun inşasında gösterdiği mücadele ile hem kalplere hem akıllara kazınan Atatürk, ardında manevi açıdan güçlü bir miras bıraktı.