Olay Örgüsü İçin Okumak: Anlatıda Tasarım ve Niyet Peter Brooks

Olay örgüleri, ama özel olarak modern anlatı geleneğinin olay örgülerine dair bir kitap bu. Hikâyelerin nasıl belirli bir biçimde düzenlendiğini, ama aynı zamanda böylesi bir düzenlemeye duyduğumuz arzu ve ihtiyacı irdeleyen bir kitap. Peter Brooks için olay örgüsü örmek, anlatının tasarımı ve niyetidir; bir hikâyeye şeklini kazandırır ve ona belli bir yön veya anlam verir.
Brooks, olay örgüsünden ziyade olay örgüsünün örülüşüyle, metni şekillendirme faaliyetiyle ilgileniyor. 19. yüzyıl romanlarından ve bu geleneği karmaşıklaştıran veya altüst eden ama yine de onunla hayati bağını koparmamış 20. yüzyıl anlatılarından seçilmiş örnekler üzerinden olay örgüsünü ilerleten ve bizi okumaya devam ettiren şeye odaklanıyor.
Bunu yaparken hem anlatıbilimden yararlanıyor hem de edebiyatı insanın anlam verme, işaretler ve kurmacalar aracılığıyla dünyayı yeniden şekillendirme pratiklerinin bir parçası olarak gören yapısalcı düşünceden yararlanıyor; ama onlardan farklı olarak anlatıların okur üzerindeki etkisiyle ve anlatma modellerinin biçimlendirici düzenlerine neden ihtiyaç duyup onları arzuladığımızla ilgileniyor. Anlatıyı, içsel bir enerjiler, gerilimler, zorlantılar, direnişler ve arzular sistemi olarak görüyor.
Brooks, psikanaliz ile edebiyat eleştirisi arasında bir örtüşme olduğunu düşünüyor; kendimizi kısmen kurmacalarımız aracılığıyla oluşturduğumuz için edebi ve ruhsal dinamikler arasında bir benzeşim olduğunu sezdirerek edebiyat eleştirisini insanlık durumuna bağlamaya çalışıyor. Olay örgüsünü okumayı, metin boyunca okuru ileri taşıyan bir arzu biçimi olarak tasavvur ediyor ve anlatıların hem arzuyu anlattığını hem de anlamlandırma dinamiği olarak arzu uyandırıp onu kullandığını göstermeye çalışıyor.
 
 “Eşsiz bir çalışma… Yazar, fazla durağan bulduğu yapısalcı edebiyat eleştirisinin ötesine geçerek, anlatının dinamiklerini araştırıyor ve bu dinamiklerin psişik ihtiyaçlarımıza nasıl cevap verdiğini gösteriyor… Olay Örgüsü İçin Okumak, olay örgüsü örmenin nasıl hem insanın kader örüntülerini yansıtırken hem de hayata anlam yüklediğini yeniden değerlendirmeye davet eden ilham verici, çığır açıcı bir kitap.”
 —Publishers Weekly
 
“Peter Brooks, berraklığı ve kuramsal maceraperestliğiyle dikkate şayan bu kitapta, anlatı kuramı ve eleştirel pratiğe önemli bir katkıda bulunuyor.”
—Terry Eagleton, Edebiyat ve Tarih Dergisi

(Tanıtım Bülteninden)