Hikaye / Anlatı / Yorum Şaban Sağlık

Her ne kadar 'Bana Hikaye Anlatma!..' 'Bana masal okuma!..', 'Geç bunları bunlar hikaye bana gerçeği anlat!...' şeklinde hemen her gün sokakta ve işyerimizde hatta ailemizde sıkça duyduğumuz sözlerle itibar erezyonu yaşasada esasında bizim medeniyetimiz bir'kıssa medeniyeti'dir, bir başka ifadeyle 'hikaye medeniyeti'..

'Kimse beni anlamıyor', 'Annem, babam, ailem beni anlamak istemiyor,' İnsanlar beni dinlemiyor/ anlamıyor' gibi iletişim sorunları da temel hikaye sorunudur. 'Kimse beni anlamıyor' diyen biri esasında şunu haykırmıyormu: 'Kimse benim hikayemi dinlemek istemiyor ya da kimse benim hikayemi bilmiyor.' Esasında iletişimsizlik denen şey insanların birbirlerinin hikayesini dinlememesi ya da merak etmemesi değilde nedir?... İletişim nedir? İnsanların birbirini dinlemesi insanların birbirleriyle karşılıklı etkileşime girmesi.. Demek hi hikaye deyip geçmeyeceğiz. Çünkü hikaye sadece hikaye değil insanın insanla hemhal olması insanın insanı dinlemesidir.

Hikaye neden bu kadar önemli ve etkileyici? Hikaye tecrübe demek hikaye empati demektir. Başka herhangi bir iletişim unsurunun insanın sadece bir duyusunu herakete geçirmesine karşılık hikaye layıkıyla anlatılırsa bütün insani duyuları herakete geçirebilir.

Günümüzde özellikle 'anlatı' kelimesi ile karşılanan ve içinde belirli bir hikayenin anlatıldığı her metin bizce bir hikayedir. Bu bağlamda özellikle günümüzde sinema filmleri, dizi filmler, klipleri tiyatro oyunları gibi anlatılar da hikayeye dahildir. Ayrı ayrı türleri bir tarafa bırakıp bütün bunları'hikaye ' kavramıyla kodlayabiliriz.  Mademki hikaye insanlar için önemli insanın vazgeçilmezidir, onu önemli ve vezgeçilmez kılan'şey'lerin ne olduğu sorusu burada karşımıza çıkmaktadır.

Son yıllarda Türk Edebiyatı üzerine yapılan çalışmalarda özellikle filolojik inceleme metodlarına ağırlık verildiği görülmektedir.Bir başka ifadeyle 'Modern Eleştiri Kuramları' ve 'Modern Eleştiri Terimleri' ışığında önemini defaetle vurguladığımız 'hikaye'lerin incelenmesi ve yorumlanması günümüz Edebiyat biliminde bir hayli yaygınlık kazanmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)