Cemile Cengiz Aytmatov

Savaş yıllarında yaşanan bir aşk hikâyesiyle Kırgız toplumunu tanımaya ne dersiniz? Kırgız yazar Cengiz Aytmatov'un kaleme aldığı Cemile, evli bir kadın ile savaştan dönen yaralı bir askerin aşkını konu alıyor. Kırgızistan'da geçen hikâye, Kırgızların toplumsal yapısına ve aile ilişkilerine dair pek çok detay içeriyor. Gelin, dünya çapında üne sahip bu aşk hikâyesine yakından bakalım.

"Cemile" adlı kitabı neden okumalısınız?

Cengiz Aytmatov'un yazdığı Cemile adlı aşk hikâyesi, II. Dünya Savaşı sırasında Kırgızistan'da geçiyor. Yazar, Cemile ile Danyar'ın aşkını konu alan hikâyeyi Seyit adlı kahramanın dilinden anlatıyor. Cemile; genç ve güzel bir kadın. 15 yaşındaki Seyit, Cemile'nin kaynı. Danyar ise savaştan sonra memleketine dönen yaralı bir asker. Bu üç karakterin yanı sıra Cemile'nin kocası Sadık, köydeki delikanlılardan biri olan Osman ve Seyit'in annesi de hikâyedeki önemli karakterler arasında yer alıyor. Eser, her ne kadar bir aşk hikâyesi olarak anılsa da aşkın yanı sıra toplumsal pek çok meseleyi de işliyor. Ayrıca eserde hem resim hem müzik üzerinden sanatın önemine dikkat çekiliyor. Orijinali Kırgızca olan eserin Türkçe çevirisinde; avıl, ketmen, kiçine-bala, baybiçe, kiçi-apa ve cene gibi birkaç Kırgızca kelime de yer alıyor. Bu kelimelerin anlamı, söz konusu kelimenin geçtiği ilk sayfada dipnot şeklinde okurla paylaşılıyor.

Bunları biliyor muydunuz?

Cengiz Aytmatov'un yazdığı Cemile adlı eserin Kırgızcadaki adının Melodi anlamına gelen "Обон, Obon" olduğunu biliyor muydunuz? İlk kez 1958 yılında Kırgızca olarak yayımlanan eser, aynı yıl "Джамиля, Jamilya" adıyla Rusçaya çevrilerek Novy Mir dergisinde de yayımlanır. Eseri Rusça çevirisi sayesinde keşfeden Fransız yazar ve şair Louis Aragon'un Cemile'yi dünyanın en güzel aşk hikâyesi olarak nitelendirip Fransızcaya çevirmesinin ardından Cemile ve Cemile'nin yazarı Cengiz Aytmatov dünya çapında üne kavuşur. Fransızcanın ardından pek çok dile çevrilen eser, ilk kez 1965 yılında Şerif Hulusi tarafından Türkçeleştirilir ve Hür Yayınevi aracılığıyla Türkiye'deki okurlarla buluşturulur. Yıllar içinde farklı çevirmenler tarafından defalarca tercüme edilip çeşitli yayınevleri aracılığıyla basılan eser, Ötüken Neşriyat tarafından Refik Özdek çevirisiyle ilk kez 1990 yılında yayımlanır. 80 sayfadan oluşan eserin kapak tasarımını Zafer Yılmaz yapar. Etkileyici bir hikâyeye sahip eser, farklı ülkeler tarafından birkaç kez sinemaya uyarlanır. Dilerseniz bu hikâyeye bir de izleyici olarak şahitlik etmek için Irina Poplavskaya ve Sergey Yutkeviç yönetmenliğinde çekilen 1969 yılı Sovyetler Birliği yapımı, "Dzhamilya" orijinal adlı "Jamilya" (IMDb: 7.6/10) filmini izleyebilirsiniz.

Bu kitabı sevenler için diğer önerilerimiz

2008 yılında hayata veda eden Cengiz Aytmatov'un pek çok eseri bulunuyor. Cemile adlı hikâyeyi beğendiyseniz yazarın Gün Olur Asra Bedel, Beyaz Gemi, İlk Öğretmenim, Elveda Gülsarı, Toprak Ana ve Cengiz Han'a Küsen Bulut adlı diğer eserlerini de okuyabilirsiniz.