18.Yüzyıl Divan Şiiri Poetikası Zafer Topak

Kaynaklarda 'Son Klasik Dönem' olarak da adlandırılan 18. yüzyıl divan şiiri, siyasî hayattaki gerileme ve karmaşaya rağmen önceki yüzyıllarda oluşan şiir anlayışları doğrultusunda bir gelişme göstermiş, 'şiir ve şair asrı' nitelemesini haklı çıkaracak bir çeşitlilik ve zenginlik sergilemiştir. Yüzyıl şiirinde klasik, bediî, hikemî ve mahallî üslupların etkileri görülmekle birlikte, halk deyimleriyle ifadelerine yaslanan, sade, külfetsiz, konuşma dilini esas alan, gerçekçi ve somut anlatımın öne çıktığı mahallî üslup, Nedîm'in katkılarıyla etkisini iyice artırmıştır.

18. yüzyıl divan şiirinin genel poetikasını belirleme adına ele aldığımız bu çalışmada, örneklem olarak seçtiğimiz yedi şairin (Arpaemînizâde Sâmî, Edirneli Kâmî, Esrâr Dede, Nedîm, Seyyid Vehbî, Şeyh Gâlip, Vahîd Mahtumî) divanlarını incelediğimizde, onların poetik birçok konuda görüş belirttikleri, tespit ve değerlendirmelerde bulundukları görülmüş, bu görüşlerin bir araya getirilmesi hâlinde onların bireysel poetikalarına dair çok önemli sonuçlara ulaşılabileceği anlaşılmıştır. Aynı geleneğin ve aynı yüzyılın temsilcisi olan bu şairlerin bireysel poetikaları tek tek incelendiğinde ise üzerinde durulan poetik konularda çoğu zaman benzerlik olduğunu söylemek mümkün olmakla birlikte konulara bakışta, bunlarla ilgili düşüncelerin ifade edilişinde ise yer yer önemli farklılıklar olduğu anlaşılmaktadır.

(Tanıtım Bülteninden)