Zeybekler Çağı: 2 .Abdülhamid'den İttihatçılara Batı Anadolu Eşkıyalık Tarihi Ali Özçelik

Zeybekler; yüzyıllar boyunca profesyonel meslek olarak korsanlık yapan, donanma ve kalelere levent yazılan, ayan fedaisi olarak cephelerde savaşan, zaman zaman dağ yolunu tutan, yaklaşık üç yüz yıllık bir evrilmenin ardından ise “Efe” adı verilen karizmatik liderlerin emri altında teşkilatlanan Batı Anadolu silahşorlarıdır. 

Silahı sabana yeğ tutan gözü kara savaşçıların tarihsel serüvenini konu alan Zeybekler Çağı;adını, zeybeklerin tüm ihtişamlarıyla varlıklarını sürdürdükleri İmparatorluğun son demlerinden almıştır. İktidar süresi boyunca seleflerinin mirası şekavetle mücadele eden Sultan II. Abdülhamid’den eşkıya avını Balkan dağlarında öğrenen İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne dek uzanan süreç, bu çalışmanın çatısını oluşturmaktadır.

Zeybekler Çağı’nda; Atçalı Kel Mehmet Efe’den Çakırcalı Mehmet Efe’ye dek pek çok ünlü zeybek reisi, çetelerin zorlu dağ yaşamları, zeybek usulü pusu-baskın-intikam teknikleri, kaçakçı kafileleri ve Batı Anadolu’daki Rum-Arnavut-Çerkes-Laz eşkıya grupları, kişiler ve vakalar üzerinden ele alınmıştır. Zengin bir karakter galerisi sunan bu eserde ayrıca; ünlü jandarma kumandanları, takip müfrezeleri, Reji kolcuları, başıbozuklar, kabadayılar, paralı askerler, ödül avcıları, coşkulu kalabalıkların önünde icra edilen eşkıya idamları, kesik baş teşhirleri, sıkıyönetim mahkemeleri, gösterişli af törenleri ve devlet tarafından istihdam edilen kır serdarı zeybekler gibi başlıklar da titiz bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Arşiv belgeleri, dönemin gazeteleri, yabancı seyyahların notları, anılar ve bölge insanıyla yapılan özgün mülakatlardan beslenen Zeybekler Çağı; eşsiz kaynak çeşitliliği ve disiplinlerarası yaklaşımıyla; tarihseverlerden akademisyenlere, halk kültürü meraklılarından bölge araştırmacılarına kadar oldukça geniş bir okur kitlesine hitap etmektedir.