Neil Jordan
Neil Jordan Kimdir?
1950 yılında İrlanda’da Sligo’da doğan Neil Jordan yazarlık mesleğine çok genç yaşta atılmıştır. 1974 yılında İrlandalı Yazarlar Birliği’ni kurduktan sonra kısa öykülerini içeren Night In Tunisia (1976) adlı eseriyle The Guardian Roman Ödülü’nü kazanmıştır. Ve o tarihten bu yana The Past (1979), The Dream of a Beast (1983) ve Sunrise With Sea Monster (1994) adında üç roman yazmıştır. Jordan’ın romanları Fransızca, İspanyolca, Japonca ve Türkçe dahil pek çok dile çevrilmiştir.
Neil Jordan ilk filmi Angel’ın senaryosunu 1982 yılında yazmış ve yönetmiştir. Bu filmle London Evening Standard’ın Umud Vaad Eden Yeni Başlayanlar ödülünü kazanmıştır. The Company of Wolwes (1984) adlı ikinci filmi Bilimkurgu ve Korku Filmleri Akademisi tarafından verilen Londralı Eleştirmenler Grubu ve Olağanüstü Başarı Gösteren En İyi Film ve En İyi Yönetmenlere verilen Altın Yazıt ödülüne layık görülmüştür.
1986 yılında Michael Caine, Cathy Tyson ve Cannes Film festivali’nde En İyi Aktör dalında Altın Küre ödülünü kazanan Bob Hoskins’in başrolü oynadıkları Mona Lisa adlı filmi yapmıştır. Bu film ayrıca en iyi aktör dalında Oscar ödülüne, Altın Küre, Los Angeles Film Eleştirmenleri Ödülüne ve Amerika Yazarlar Birliği tarafından En İyi Senaryo Ödülü’ne aday gösterilmiştir. Ayrıca 1986 yılında BAFTA’nın En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Özgün senaryo dallarına aday olmuştur.
Mona Lisa’yı iki komedi filmi izlemiştir. Bunlardan birincisi başrollerinde Steve Gutenberg, Daryl Hannah ve Peter O’Toole’un paylaştığı İrlanda’da geçen High Spirits ve 1989’da ilk Amerikan yapımı olan Robert De Niro ile Sean Penn’ın başrollerini paylaştıkları We Are No Angels adlı filmdir. Tekrar İrlanda’ya dönerek Beverly D’angelo’nun başrolünü oynadığı küçük bütçeli bir film olan The Miracle (1991) çekmiştir. 1992’de Ağlatan Oyun adlı filmin hem senaryosunu yazmış hem de filmi yönetmiştir. En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Aktör (Stephan Rea) En İyi Yardımcı Aktör (Jaye Davidson) dahil altı dalda Oscar’a aday gösterilen film Jordan’a en iyi özgün senaryo dalında bir Oscar kazandırmıştır.
Neil Jordan, Los Angeles film eleştirmenleri derneği tarafından En İyi Yabancı Film, New York Yabancı Film Eleştirmenleri Cemiyeti ve Amerikan Yazarlar Birliği tarafından En İyi Senaryo dalında da aday gösterilmiştir. Ayrıca En İyi Yabancı Film olarak Independent Spirit ödülü kazanmıştır. En İyi Dram dalında ise Altın Küre Ödülü’ne, En İyi Film dalında da Mystery of America’s Edgar Allan Poe ödülüne aday gösterilmiştir. İngiltere’de film En İyi İngiliz filmi olarak BAFTA ödülünü kazanmış ve En İyi Senaryo, En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ve En İyi Uyarlama sıralamasında beş dalda BAFTA ödüllerine aday olmuştur.
Jordan, Bölgesel Film Senaryoları Yazarları Derneği tarafından en iyi yönetmen seçilmiş, İngiltere Yazarlar Birliği tarafından En İyi Senaryo dalında aday gösterilmiş, ayrıca En İyi Yabancı film dalında Norveç’ten ödül almıştır.
1994 yılında Amerika’ya dönen Jordan, başrollerinde Tom Cruise, Brad Pitt ve Antonio Banderas’ın oynadığı Anne Rice’ın romanından beyaz perdeye uyarlanan Vampirle Söyleşiler adlı filmi yönetmiştir. Daha sonra İrlanda devrimci Michael Collins’in (1996) yaşamını beyazperdeye aktarmış ve başrollerini Liam Neeson, Aidan Quinn ve Julia Robert paylaşmış ve Venedik Film Festivali’nden En İyi Film dalında Altın Aslan ödülünü kazanmıştır. 1996 yılında Jordan ayrıca sinemaya yaptığı katkılardan dolayı Fransızlar tarafından da çeşitli ödüllere layık görülmüştür. İrlandalı yazar Pat McCabe ile birlikte yazarın The Butcher Boy adlı eserini 1997’de sinemaya uyarlamış ve Berlin Film Festivali’nde Jordan’a En İyi Yönetmen dalında Gümüş Ayı ödülünü kazandırmıştır. Eamonn Owens bu filmde performansı ile adından fazlasıyla söz ettirmiştir. Jordan, 1999’da psikolojik bir gerilim filmi olan ve başrollerinde Annelte Benning, Robert Downey Jr., Aidan Quinn ve Stephan Rea’nın oynadıkları In Dreams adlı filmi yapmıştır. Aynı yıl Graham Greene’nin The End of The Affair adlı romanından kendisinin uyarladığı ve başrollerini Ralph Fiennes, Julianne Moore ve Stephan Rea’nın paylaştığı filmi yönetmiştir. Film dört dalda Altın Küre, iki dalda Oscar ve on dalda BAFTA ödüllerine aday gösterilmiştir. Jordan en iyi uyarlama senaryo dalında BAFTA ödülünü kazanmıştır. Samuel Beckett’in Not I adlı oyunundan uyarlanan ve Julianne Moore’un başrolde oynadığı on dört dakikalık film 2000 yılında Cannes Film Festivali’nde ilk kez gösterilmiştir. 2001’in Şubat ayında Neil Jordan, İrlanda Vakfı Fransız Yaban Kazı ödülünü aynı yıl Belfast’daki Queens Üniversite’nden Fahri Edebiyat doktoru unvanını kazanmıştır. Tamamen Güney Fransa’da çektiği The Good Thief adlı filme Nick Nolte, Tcheky Karyo Emir Kusturica ve Nutsa Kirkhianidze başrollerini paylaşmıştır. Film, 2002 Toronto Film Festivali’nde ilk kez gösterime girmiştir. Jordan, Stephen Woolly ile kurduğu Company of Wolwes (Kurtlar Kumpanyası) adlı şirkette Conor McPherson’un yönettiği Michael Caine ve Dylan Moran’ın başrolleri paylaştığı The Actors adlı filmi ve John Crowley’in yönettiği Colin Farrel ve Colm Meaney’in paylaştığı Intermission adlı filmin yapımcılığını üstlenmiştir. Neil Jordan İrlanda, Dublin’de yaşamaktadır.
