Albert Camus

Albert Camus [“Alber Kamü” şeklinde okunur] eserleri 20. Yüzyılın felsefi akımını biçimlendirmiştir. Bu eserlerden en ünlüleri olan “Yabancı” ve “Veba” ile tanınan Cezayir doğumlu Fransız varoluşçu yazar Albert Camus, “absürdizm” akımının önde gelen yazarlarından biridir.


Albert Camus, 7 Kasım 1913 yılında Cezayir’in Mondavi kentinde dünyaya geldi. Yoksul bir ailede büyüyen yazarın babası 1. Dünya Savaşı’nda ölünce İspanyol asıllı annesiyle bu yoksul hayatı sürdürmeye devam etti. 1923 yılında Lise öğrenimine başladı. Burada başarılı bir öğrencilik hayatı sürdürdü ve Cezayir Üniversitesi’nde Felsefe Bölümü’ne gitti. Camus, üniversitedeki hayatı boyunca felsefe alanında kendini geliştirirken bir yandan da okulun futbol takımında kalecilik yapıyordu. Ne yazık ki yazarın 1930 yılında verem hastalığına yakalanması futbol kariyerini sonlandırdı ve yazar, akademik çalışmalarına odaklanmaya başladı.


Üniversitedeyken bir yandan da politikayla ilgileniyordu ve 1934 yılında Komünist Parti’ye katıldı. O dönemde İspanya, yaklaşan iç savaş sesleriyle çalkalanmaktaydı ve Camus, İspanya’nın milliyetçi Franco’nun eline düşeceği kaygısıyla bu partiye kaydoldu ve faşizm karşıtı hareketlerde yer aldı. Komünist Parti üyesi olması tamamen hümanizm doğrultusundaydı. Komünizmi de Sovyetler Birliği’nin metotlarını da ağır bir dille eleştiriyordu ve bu yüzden farklı ideolojik bakış açıları nedeniyle sonraki yıllarda partiyle ilişkisi sonlandırıldı.


Yazar, Simone Hie ile evlendi fakat evlilikleri çok kısa sürdü. Albert Camus’nün ikinci evliliği 1940 yılında matematikçi ve piyanist Francine Faure ile gerçekleşti ve bu evliliklerinden Catherine ve Jean adında çocukları oldu.


İkinci Dünya Savaşı, ilk yıllarda “Yalancı Savaş”, “Komik Savaş” olarak adlandırılıyordu ve Nazi Savaş Makinesi Wehrmacht’ın, Luftwaffe’nin ve Kriegsmarine’nin insanlık tarihine büyük bir felaket getiren sesleri henüz duyulmamıştı. Camus, bu yıllarda Naziler’e karşı kurulan Fransız Direniş Birliği’ne katıldı ve pasifist olarak yazılarını ve politik görüşlerini Combat adlı bir gazetede sundu.


1942 yılında en çok bilinen eseri Yabancı’yı ve Camus felsefesinin ana hatlarının görülebileceği Sisifos Söyleni’yi yayımladı. Camus, 1943 yılında Combat gazetesinin editörlüğünü yapmaya başladı. İkinci Dünya Savaşı’ndan iki yıl sonra gazetenin gittikçe ticari bir hâl alması Camus’nün bu gazeteden ayrılmasına neden oldu. Albert Camus, varoluşçu felsefenin o dönemdeki büyük isimlerinden Jean Paul Sartre ile bu yıllarda tanışmıştı. 1950’li yıllarda kendini insan haklarına adadı ve bu amaçla çeşitli eylemlerde bulundu. Bunların arasında idam cezalarına karşı savaşı bilinmektedir. Arap isyanları sırasında bu isyanların Sovyet destekli olduğunu düşündüğünden Cezayir’in bağımsızlığına karşı çıkıyordu fakat ülkenin özerk veya fedarasyon olması gerektiğini savunuyordu. Araplarla Cezayir doğumlu Fransızların beraber yaşayabileceğini düşünen Camus, bu yıllarda idam cezasına çarptırılan Cezayirlilerin bu cezadan kurtulabilmesi için mücadele etti.


Camus, varoluşçu bir yazar olmasına karşın kendisini o kalıba sokmayı reddederdi. Yine de Camus, varoluşçu bir yazar olarak değer görür fakat Camus eserleri varoluşçuluktan da öte absürdizm içerir. Varoluşçuluk ya da egzistansiyalizm, bir insan ve birey olarak “var olmanın” anlamını araştırmaktayken, absürdizm ise bireyin böyle bir anlam bulma amacının beyhude olduğunu savunur. Fakat Camus’nün de belirttiği gibi bu beyhudelik yanlış anlaşılmamalıdır.


Camus sözleri ile bunu kendisi açıklamaktadır: “Hayat hiçbir şey değildir, itina ile yaşayınız.” Camus burada, hayatın bir anlamını aramanın boşuna bir uğraş olduğunu, sonunda hiçbir anlam bulamayacağımızı; fakat bunun hayatı en güzel şekilde yaşamamızın önünde bir engel oluşturmaması gerektiğini savunur. Absürdizmin en net açıklaması budur. Sisifos* Söyleni’de tüm bunlardan bahsederken Camus, fikirlerini Yabancı kitabındaki ana karakteri Mösyö Meursault’ta kişiliğe büründürür.


Mösyö Meursault, hayatın bir anlamı bulunmadığının bilincindedir; fakat dilediği her şeyi yapmakta özgür hisseder kendini. Hayatını kendi biçimlendirir. Kelimenin tam anlamıyla “absürt” yaşamaktadır. Alber Camus kitapları Yabancı’da ve Veba’da bu temaları işlemiştir. Camus’nün en çok bilinen diğer çalışmaları “Başkaldıran İnsan”, “Düşüş” ve “Sürgün ve Krallık” adlı eserleridir.


Yazar, varoluşçu ve absürdist romanlarının yanında birçok piyes uyarlaması yapmıştır ve tiyatro alanında aktif bir rol oynamıştır.


Albert Camus’nün değerli, etkileyici eserleri ve makaleleri, yazarın 1957 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmasını sağlamıştır.


Çağımızı derinden etkileyen isimlerdendi Albert Camus. Ona “En tuhaf ölüm şekli nedir?” diye sorulduğunda “Sanırım bir araba kazasında ölmek.” diyordu. Tuhaf bir tesadüftür ki büyük yazar, 1960 yılında Fransa’da bir araba kazasında hayatını kaybetti. Albert Camus’nün ruhu, eserlerinde “var olmaya” devam etmekte.


Önemli Albert Camus Kitapları:

Tersi ve Yüzü

Sisifos Söyleni

Yabancı

Veba

Düşüş

Başkaldıran İnsan

Sürgün ve Krallık

Caligula

Yanlışlık

Sıkıyönetim

Adiller

Mutlu Ölüm

Asturya’da İnsan



Sisifos: Yunan Tanrıları tarafından taş yuvarlama cezasına çarptırılan mitolojik karakter. Sisifos, taşı bir dağın zirvesine taşımakla cezalandırılmıştı ve taş hedefe her ulaştığında aşağı düşmekteydi. Albert Camus bu sembolü absürdizm ile bağdaşlaştırmıştır. Camus, bu imgeyle şu mesajı vermek istemiştir: “Yaşamın anlamı, Sisifos’un taşımakla yükümlü olduğu taştır fakat bu taş tam hedefe vardığında kısır döngünün bir ögesi olarak geri yuvarlanır; hayatın anlamı yoktur, onu ararken boşuna uğraşmış olursunuz. Bu bakımdan yaşamın anlamını bulmaya çalışmayın, yaşamı yaşamaya çalışın.”