Varlıktan Başka-Levinas'ın Metafiziğine Giriş Özkan Gözel

Levinas’a göre etik yoluyladır ki özne, kendini ‘kendine çakılı’ olarak bulduğu varlığın kesif anlamsızlığından ve boğucu atmosferinden kurtulur. Etik, başkası ile  –nam-ı diğer öteki ile– dolaysız ve asimetrik çıkar-gözetmez ilişkidir tam olarak. Etik terimlerde ifadesini bulan ötekiyle karşılaşma, varlığı aşmanın, dolayısıyla aşkınlığın bir, hatta biricik imkânıdır. Etikte ve etik yoluyla varlığın içkin ve çıkar-esaslı düzeni çatlar ki insan haddizatında varlıktaki bu çatlaktır.

Levinasçı metafiziğin yani ilk felsefe olarak etiğin belli başlı nirengi noktalarını ele almayı amaçlayan bu kitaptaki analizler, birbiriyle sıkı sıkıya ilişkili dört merkezi mefhum etrafında dönmektedir: başkalık – anlam – duyarlık – öznelik. Etik tasavvurunu temelde bu mefhumlar üzerinden geliştiren filozof, söz konusu mefhumların ve onlarla bağlantılı diğerlerinin trans-ontolojik, dolayısıyla trans-fenomenal anlamlarını açıklığa kavuşturmaya ve bu yolla da etiği ‘her şey’in temeli olarak ortaya koymaya çalışır. Yine, onun ontolojiye, bütünlük fikrine, idealizme ve/veya entelektüalizme yönelik kökten eleştirilerinde bu mefhumlar ve ilişkili oldukları meseleler ağırlıklı bir rol oynar.

Levinas’ın felsefi düşüncesini gelişimi itibarıyla ortaya koymaya çalışan bu kitap, onun ilk felsefe olarak etiğine yani metafiziğine bir giriş, bir ölçüde eleştirel de olan bir giriş olma niteliğinde. Varlıktan Başka, Levinas’ın felsefesi üzerine Türkçe telif edilmiş kitaplık çapta ilk çalışma.

 

 

(Tanıtım Bülteninden)