Turkiye'de Aktif Nakşi-Halidi Cemaatler Halil İbrahim Bulut

Türkiye’nin dinî tarihini ve günümüz dinî yapısını sağlıklı bir şekilde tanıyabilmek için ülkemizde inkişaf eden muhtelif tarikatlar ve çağdaş uzantıları olan cemaatler hakkında etraflıca ve objektif çalışmaların yapılması elzemdir. Bir cemaatin kökeni, oluşum süreci, geçirdiği evreler, önemli şahsiyetleri, erkân ve usulleri, zamanla vuku bulan ayrışmalar, coğrafî dağılımı, sosyal, ekonomik ve siyasî etkileri ve uzantıları, diğer gruplarla olan ilişkileri, özellikle din-siyaset konusundaki tutumları gibi hususlar sağlıklı bir şekilde ortaya konulmadan Türkiye’deki dinî yapılar ve cemaatlere dair isabetli tahliller yapılamaz. Elinizdeki bu eser, günümüzde aktif ve bir o kadar etkili ve belirleyici olan Nakşî ve Hâlidî kökene sahip cemaatleri tarafsız bir şekilde tanıtmayı hedeflemektedir. Girişte Şâh-ı Nakşibend, İmam-ı Rabbânî ve Hâlid-i Bağdâdî başta olmak üzere geleneğin önemli şahsiyetleri tanıtılmış; genel anlamda Nakşîliğin ve Hâlidîliğin özellikleri üzerinde durulmuş ve Osmanlı döneminde bu yapıların ne denli etkili oldukları açıklanmıştır. Yelpaze çok geniş olsa da burada İsmailağa, Menzil, İskenderpaşa, Nurcular, Süleymanlılar, Işıkçılar ve Erenköy cemaatlerinden oluşan yedi grup ele alınmıştır. Her bir cemaat belli bir şablon dâhilinde incelenmiş; cemaatin nasıl isimlendirildiği, kurucu şahsiyetin hayatı, ilmi ve tasavvufi kişiliği, cemaatin gelişim süreci ve zamanla ortaya çıkan ayrışmalar dile getirilmiştir. Her bir bölümde ilgili cemaatin din anlayışına, grubun genel özelliklerine, eğitim kurumları ve medya bağlantılarına, din-ekonomi-siyaset ilişkilerine yer verilmiş ve söz konusu cemaate yöneltilen bazı eleştirilere işaret edilmiştir. Objektif olma ve tarafsız kalma prensibi temel esas olarak kabul edilmiş; bu bağlamda herhangi bir dini grubu kötülemek ya da yüceltmekten uzak durulmuştur. Akademik ölçülere bağlı kalarak Türkiye’deki aktif Nakşî-Hâlidî cemaatler hakkında meraklısına doğru ve güncel bilgi vermek amaçlanmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)