Rusya ve Avrupa Nikolay Yakovleviç Danilevski

Rus siyaset teorisyeni, tarih filozofu ve diplomatı Nikolay Danilevski tarafından 1869 yılında yazılan“Rusya ve Avrupa: Slav Dünyalarının Siyasi ve Kültürel İlişkileri”,  kitabı esas olarak  “Avrupa niçin tarih boyu Rusya’ya düşmandır? Sorusunun cevabını bulmak için yazılmıştır.  Rusya ve Avrupa'nın temelde farklı medeniyetler olduğunu, Avrupa ile Asya'nın büyük bir bölümünde yaşayan Slav halklarının özgün bir tarihsel-kültürel ve siyasi varlığı olduğunu savunuyor. Israrla mustakil bir Slav medeniyeti olduğundan bahseder. Bu medeniyetin özgünlüğünü ortaya koymak için de yaptığı çok yönlü ve kapsamlı mukayeseler sonuçta ortaya bir tarih felsefesi çıkarır. Onun tarih felsefesi ile ilgi görüşleri daha sonra tarih filozofu Oswald Spengler ve Arnold Toynbee’yi derinden etkilemiştir.

Rusya ve Avrupa arasındaki çatışmalar ve işbirliği de dahil olmak üzere Rusya-Avrupa ilişkilerinin tarihini derinlemesine araştırırken, bu ezeli düşmanlığın sebebini anlamak için bütün bir tarihi harekete geçirir. Rusya ile Avrupa arasındaki siyasi ve kültürel ilişkilerin şekillenmesinde Slav halklarının rolüne odaklanır. Bu çerçevede Germen-Roma imparatorluk mirası ile Grek-Yunan medeniyetini, Katoliklik ile Ortodoksluğun farkını, Osmanlı, Balkanlar, İslam, İstanbul gibi Doğu-Batı ilişkilerinin temel gerilim alanlarını Çarlığın on dokuzuncu yüzyılın sonlarına ait doktrini olan PanSlavizm gözüyle yorumlar. Onun bu görüşleri bugünkü “Rus Avrasyacılık” akımının ilham kaynağını ve temelini oluşturmuştur. Sovyetlerin dağılmasından sonra yapılan yayınları şimdiye kadar 150.000’nin üzerinde satmıştır. Bugün hala Rus akademisyen, entelektüel ve siyasetçilerinin düşünce dünyalarını etkileyen en önemli beş Rus düşünür arasında % 35 ile açık ara birinci sıradadır. Bu özellikleri ile elinizdeki eser modern anlamda en eski tarih felsefesi olmasının yanında Rus-Slav dünyasının yakın tarihi ve şimdiki siyasetiyle ilgilenen herkes için değerli bir kaynaktır. Bugünkü Rusya’yı ve Rusya-Avrupa ilişkilerini anlamak için en doğru ve temel kitaptır.

Kitabı yazarı Nikolay Y. Danilevski’nin doğumunun (1822-1885) 200. yılı anısına Türk okurlarıyla buluşturuyoruz.