Otomotiv Sektörü Piyasa Yapısı Markov Analiz Uygulaması Mustafa Ildırar

         Mal ve hizmet piyasalarının çok genel olarak “tam rekabet” ve “eksik rekabet” piyasası olarak iki gruba ayrıldığı görülmektedir. Neoklasik iktisatın öngördüğü piyasa yapısı olan tam rekabet piyasasının koşulları şu şekilde sıralanabilir: çok sayıda alıcı ve satıcı (atomisite), alış verişe konu olan malın homojen olması, piyasaya giriş ve çıkışın serbest olması ve karar birimlerinin piyasaya ilişkin tam ve simetrik bilgiye sahip olmaları. Bu koşulların ortaya çıkardığı çok önemli sonuçlardan biri, fiyatın gerek alıcı gerekse satıcılar için veri olmasıdır. Bir başka ifadeyle, bu piyasa türünde fiyatın veri olmasından dolayı isminin aksine rekabet hiç yoktur. Dolayısıyla reklam yoktur. Bu bağlamda tam rekabet piyasası gerçeklikten uzak, daha çok teorik bir ideal piyasa modelidir.

Tam rekabet piyasasının gerçeklikten uzak olduğu düşüncesinden hareketle geliştirilen eksik rekabet piyasalarında ise, üreticinin fiyat üzerinde az ya da çok etkisi vardır. Dolayısıyla firmalar satış fiyatını değiştirerek, satış miktarlarını değiştirebilmektedirler. Eksik rekabet piyasasının bir ucunda monopol (tekel) yer alırken diğer ucunda monopolcü (tekelci) rekabet ve oligopol piyasası yer almaktadır. Malın tek üreticisi olması halinde piyasa türü monopol (tekel) olarak adlandırılır. Monopolcü (tekelci) rekabet piyasasında ise, tam rekabette olduğu gibi alıcı ve satıcı sayısı çoktur, ancak mal homojen değil farklılaştırılmıştır. Dolayısıyla rekabet oldukça yoğundur. Oligopol piyasa modelinde ise birbirlerinin kararlarına etki edebilecek kadar az sayıda firmanın varlığı söz konusudur. Ayrıca monopolcü rekabette olduğu gibi, oligopolde de ürün farklılaştırması söz konusudur. Ayrıca, özellikle sabit maliyetlerin sebep olduğu ölçek ekonomilerinden dolayı, piyasaya giriş çıkış kısmen engellenmiştir. Buna ek olarak, oligopol aynı zamanda gerçek hayatta firmaların çeşitli konularda (fiyat, pazar payları, üretim miktarları) sıklıkla açık ve gizli anlaşma yoluna gittikleri bir piyasa türüdür.

(Tanıtım Bülteninden)