Osmanlı İstanbulunda Eşitsizlik - Terekeler Üzerinden Demografi ve Servet Analizi M. Bedrettin Toprak

Dünya ekonomilerinde yaşanan bölüşüm sorunu, eşitsizlikler üzerine yapılan çalışmaların hem sayısını hem de önemini artırmaktadır. İktisadi olarak neden dünyanın bazı bölgelerinin diğerlerinden daha iyi durumda olduğu sorusu, ilgili toplumların ekonomik yapılarını uzun dönemli incelemeyi gerektirir. Dünyada son birkaç on yılda gelişen iktisadi analizin merkezine doğru kayan bu araştırma sahası içinde Osmanlı dönemi üzerine yapılan çalışmalardaki eksiklik de göze çarpar.

Elinizdeki eser bu eksikliği giderme motivasyonuyla kaleme alındı. Avrupa’da Sanayi Devrimi süreci yaşanırken Osmanlılar tarafında bu büyük dönüşümün dinamikleri ne durumdaydı? Yollar ayrılırken ortaya çıkan tablo belirli kurumsal/yapısal kökenler mi barındırıyordu yoksa Kuznets’in eşitsizlikler tezi mi etkiliydi? Bu büyük sorulara mütevazı fakat somut katkılar sunmayı amaçlayan uzun soluklu bir araştırmanın ürünü olan kitap, 18. yüzyıl Osmanlı İstanbulu’nda nüfusun karakteristiklerini, servetin yapısı ve bölüşümünü, servet eşitsizliğinin boyutlarını ampirik olarak ortaya koyuyor.

Dönemin İstanbulu hangi sosyoekonomik gruplar ayrımında incelenebilir? Cinsiyet, din, unvan ve meslek gruplarına ilişkin servet yapıları nasıldı? Servet hangi kompozisyonlarda tutuluyordu? Miras hukuku serveti nasıl ve ne yönde dağıtıyordu? Tüm bunlar servet eşitsizliğini nasıl etkiliyordu? Bu soruların yanıtlarını Kadı Sicilleri içerisinde yer alan tereke defterlerinden oluşturulan veri seti yardımıyla analiz eden kitap, dönemin İstanbulu için pazar mekanizmasının eşitsizlikleri nasıl sınırladığını göstermeyi deniyor.


(Tanıtım Bülteninden)