Mit ve Efsane - Modern Toplumda Fatmanur Dikmen

Mitik anlatılar kadim zamanlardan beri toplumsal hayatta var olagelmiştir. Kozmik düzen mitolojik anlatılar aracılığıyla anlaşılır kılınmış; teodise problemleri bu anlatılar aracılığıyla aşılmıştır. Yalnızca Batı geleneğinde değil, Mezopotamya’nın arkaik anlatılarında bile benzer anlamlandırma motifleri yer almaktadır. Benzer şekilde Türk tarih ve geleneğinde mitik anlatılar Orta Asya’dan Batı Anadolu’ya asırlar boyunca değişip dönüşerek yeni motiflerle ancak benzer anlam dünyası ve işlevleri muhafaza ederek bugüne kadar varlığını sürdürmüştür.
Modernleşme süreci ve onunla ilişkili olarak inançsal olguların toplumsal hayattaki etkisini yitirdiğine dair tartışmalar, mitik anlatılara da teşmil edilmiştir. Fakat mitik anlatıların sinema gibi modern yüzlerde ortaya çıkması ya da kadim anlatıların toplumsal hayattaki bilfiil etkisinin mevcudiyeti, mitik anlatıların sosyal yaşamdaki tesirini yitirdiğine dair iddiaları tartışılır kılmaktadır.
Bu çalışmada mit ve onunla ilişkili kavramların tarihsel süreç içerisinde yüklendiği anlam ve tartışma bağlamlarına dair genel bir çerçeve sunuldu. Günümüz toplumunda canlılığını ve toplumdaki işlevlerini koruyan mitik bir anlatı örneği olarak Balıkesir-Çanakkale Kazdağları yöresindeki Sarıkız Efsanesi ve etrafında gelişen inanç ve ritüeller incelendi.