Milletlerarası Ticari Tahkimde Grup Şirketler Doktrini Çerçevesinde Tahkim Anlaşmasının Üçüncü Kişil Hande Bingöl

Grup şirketler doktrini, tahkim anlaşmasının bu anlaşmaya şeklen taraf olmayan kişilere teşmilinde kullanılan teorilerden biri olup, 1982 yılında verilen Dow Chemical kararı ile asıl tanınırlığını kazanmıştır. Mahkeme ve hakem kararları incelendiğinde, doktrinin uygulanabilmesi için, sıkı grup yapısının varlığı, tahkim anlaşmasına şeklen taraf olmayan şirketin sözleşmenin müzakeresi, ifası veya sona ermesi aşamalarına aktif olarak katılması ve üçüncü kişi ile sözleşmenin taraflarının üçüncü kişiyi sözleşmenin bir tarafı olarak görmeleri şartlarının arandığı görülmektedir. Çalışmamızda hakem ve mahkeme kararlarındaki bu yaklaşım eleştirel bir şekilde ele alınmış, tahkim anlaşmasının bu anlaşmaya taraf olmayan şirkete teşmili için bu şirketin tahkim anlaşmasının yer aldığı esas ilişkiye veya bu ilişkiden doğan hak ve borçlara taraf olması gerektiği görüşü savunulmuştur.


İÇİNDEKİLER


GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

TAHKİM ANLAŞMASININ ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE TEŞMİLİNE BAKIŞ

I. Tahkim Anlaşması

A. Genel Olarak

B. Tahkim Anlaşmasının Nisbiliği İlkesi

C. Tahkim Anlaşmasının Yazılı Olarak Akdedilmesi Kuralı

II. Tahkim Anlaşmasının Üçüncü Kişilere Teşmilinde Kullanılan Terminolojinin Netleştirilmesi

III. Tahkim Anlaşmasının Üçüncü Kişilere Teşmilinde Kullanılan Teoriler

İKİNCİ BÖLÜM

TAHKİM ANLAŞMASININ TEŞMİLİNE UYGULANACAK KURALLARIN BELİRLENMESİ

I. Tahkim Anlaşmasının Üçüncü Kişilere Teşmilinin Vasıflandırılması
II. Geleneksel Yaklaşım

A. Genel Olarak

B. Tahkim Anlaşmasının Teşmiline Karar Verecek Mercinin Uygulanacak Hukuk Bakımından Önemi

C. Değerlendirmemiz

III. Diğer Yaklaşımlar

A. Zımni İrade Teorisi

B. Dürüstlük Kuralı

C. Tahkim Anlaşmasının Milli Hukuklardan Bağımsız Olması Gerektiği Yaklaşımı

D. Tahkim Anlaşmasının Esas Sözleşmeye Bağlı Olarak Hak ve Borç Geçişini Takip Edeceği Görüşü

E. Değerlendirmemiz


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

GRUP ŞİRKETLER DOKTRİNİNİN ŞİRKETLER HUKUKU PERSPEKTİFİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

I. Genel Olarak Grup Şirketler

II. Tahkim Anlaşmasının Üçüncü Kişilere Teşmilinde Grup Şirketler Doktrininin Ortaya Çıkışı

III. Gruba Dahil Şirketlerin Birbirlerinin Akdettiği Sözleşmelerden Sorumlu Olup Olmadığının İncelenmesi

A. Şirketlerin Ayrı ve Bağımsız Tüzelkişiliği Olması İlkesi

B. Hakimiyetin Sorumluluğa Etkisi Bakımından

C. Güvenden Doğan Sorumluluk Bakımından

D. Diğer Sorumluluk Kaynakları

IV. Değerlendirmemiz


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

MAHKEME VE HAKEM KARARLARINDA GRUP ŞİRKETLER DOKTRİNİNİN UYGULANMASI

I. Üçüncü Kişinin Tahkimde Davacı veya Davalı Konumda Olmasının Karşılaştırılması

II. Hakem ve Mahkeme Kararlarına Göre Grup Şirketler Doktrininin Uygulama Şartları

A. Sıkı Bir Grup Yapısının Varlığı

B. Tahkim Anlaşmasına Şeklen Taraf Olmayan Şirketin Esas Sözleşmenin Müzakeresi, İfası veya Sona Ermesindeki Aktif Rolü

C. Tarafların Ortak Tahkime Gitme İradesi

D. Değerlendirmemiz

III. Grup Şirketler Doktrinine Yaklaşımlar

A. Doktrinde

B. Milli Hukuklarda

IV. Grup Şirketler Doktrininin Benzer Teorilerle Karşılaştırılması

A. Tüzelkişilik Perdesinin Kaldırılması Teorisi

B. Estoppel Teorisi

C. Teorilerin Örtüşmesi


BEŞİNCİ BÖLÜM

HAKEM KARARININ GRUP ŞİRKETLER DOKTRİNİNE DAYANARAK VERİLDİĞİ DURUMLARDA KARARA KARŞI İLERİ SÜRÜLEN İPTAL VE TANIMA/TENFİZİN REDDİ SEBEPLERİNİN İNCELENMESİ

I. Tanıma/Tenfiz Davasında

A. Genel Olarak

B. New York Konvansiyonu m.VII'deki "Daha Lehe Hüküm" Kuralının Etkisi

II. Hakem Kararının İptali Davasında

III. Hakem Kararının İptali veya Tanıma/Tenfizi Davasında İleri Sürülebilecek Sebepler

A. Yazılı Bir Tahkim Anlaşmasının Bulunmadığının İleri Sürülmesi

B. Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Bulunmadığının İleri Sürülmesi

C. Kararın Hakemlerin Yetkileri İçinde Verilmediğinin İleri Sürülmesi

D. Kararın Kamu Düzenine Aykırı Olduğunun İleri Sürülmesi

E. Gizlilik İlkesinin İhlal Edildiğinin İleri Sürülmesi

(Tanıtım Bülteninden)