Mali Tablolar - Okunması Analizi Analitiği Yorumlanması Kenan Çılman

Bir müşterim tarafından iletilen şu soru ile başlamak istiyorum:
"Yıllardır şirketimiz faaliyet gösteriyor. Her yıl en az 1 milyon TL net kâr yazdık. On yıldır bu böyle devam etti. Mantıken kasamızda en az 10 milyon TL olması gerekir. Ama benim şu anda ne düzgün bir evim var ne de kaliteli bir arabam. Şuradaki eski arabaya biniyorum, evi bile taksitle alabildim. Bu kadar kâr nerede? Neden bunun bir hayrını göremedim?"
Bu sözleri duyduğumda ilk iş, müşterinin mali verilerini detaylı inceledim. Gerçekten de tab-lolar yüksek kâr gösteriyordu. Fakat banka hesaplarında para yoktu. Şirkette herhangi bir usulsüzlük de yapılmamıştı. Çalışanlar dürüsttü, muhasebe kayıtları düzgün tutulmuştu. Yine de ortada para yoktu.
Bu örnek, aslında birçok işletme sahibinin veya yönetici pozisyonundaki kişinin içini kemiren o klasik sorunun bir yansıması:
"Kazandığımız para nerede?"
Veya
"Gerçekten para kazandık mı, yoksa kâğıt üzerinde mi kâr ettik?"
Burada sorulacak tek bir soru da yok, verilecek tek bir cevap da yok. Fakat ortada çok net bir eksiklik olduğu açık:
Finansal verileri okuma, yorumlama ve analiz etme yetkinliği.
Birçok girişimci ya da yönetici; işini iyi yaparak, kaliteli ürün ya da hizmet sunarak, müşteri memnuniyetini sağlayarak şirketini büyütüyor.
Ama işler belli bir ölçeği geçince artık sadece işin ustası olmak yetmiyor. Sadece iyi marangoz, iyi yazılımcı, iyi mühendis, iyi zanaatkâr olmak da yeterli değil.
O noktadan sonra finansı anlamak, mali tabloları okuyabilmek, rakiplerle karşılaştırabil-mek ve doğru yorum yapabilmek gerekiyor. Yani işin ustalığının yanına finansal ustalık da eklemek şart.
İşte bu kitabı yazmaktaki temel amacım da bu: Finansı teknik jargona boğmadan, herkesin anlayabileceği, sade ve uygulanabilir şekilde anlatmak.
Kitap yalnızca kendi işini yapan girişimcilere değil, aynı zamanda:
• Şirketlerde çalışıp finansal verilerle daha bilinçli ilişki kurmak isteyenlere,
• Finans okuryazarlığını artırmak isteyen bireylere
• Yatırım kararı almadan önce rakamları doğru analiz etmek isteyenlere,
• Ve belki de sadece "ben bu paranın nereye gittiğini öğrenmek istiyorum" diyen herkese hitap ediyor.
Finans, sadece muhasebecilere ya da CFO'lara ait bir dünya değil. Para ile işi olan herkesin az ya da çok finansla da işi vardır.
Ve doğru anlatıldığında finans asla karmaşık bir alan değildir.
Bu kitapta da yıllardır sahada karşılaştığım gerçek soruları, vakaları, yaşanmış örnekleri kul-lanarak, sade bir dille ve bol örnekle anlatmaya çalıştım.
Kitabı ister uygulayarak çalışın ister bir roman okur gibi okuyun; şundan emin olun:
Bitirdiğinizde finans dünyasına bambaşka bir gözle bakacaksınız.
Finansal analiz yapılırken birçok parametreye aynı anda bakmak gerekir. Sadece net kâra bakarak karar verilmesi ciddi sorunlara yol açar. Bilanço ve gelir tablosu tahakkuk esaslı olup bunların doğrudan yorumlanması yetersiz kalır. Bunun yanında nakit akış tablosunun da oluşturulup yorumlanması gerekir. Yine nakit akış tablosu da birçok konuda yetersiz
kalacaktır. Bu nedenle gelir tablosunun paranın zaman değerini de dikkate alarak yeniden dü-zenlenmesi gerekecektir. Paranın zaman değerinin de yetersiz kalacağı birçok nokta vardır. Buna benzer birçok vaka kitabımızda detaylı şekilde gösterilmekte ve yorumlanmaktadır.
Kitapta sıklıkla vurguladığımız bir husus vardır: Şirket muhasebe verileri resmi tanımlara göre oluşturulur fakat şirket özelinde işler farklıdır. Örneğin cari oranın tanımı doğrultusunda bir şirketin dönen varlıkları, kısa vadeli borçlarının üzerinde olmalıdır. Bu oranın 1,0-1,5 ara-sında olması idealdir. Fakat hayatın gerçekleri farklıdır. Bazı şirketlerde 10 olsa bile yetmez, bazı şirketlerde 0,5 bile fazladır. İşte cari oran ile ilgili tanımlama, resmi kayıtlar baz alınarak yapılan bir tanımlamadır. "Şirketin bir yılda nakde dönüşebilecek olan varlıkları olan dönen varlıkları, bir yıl içerisinde ödenmesi gereken kısa vadeli borçlarının üzerinde olmalıdır." ifadesi tamamen dönen varlık ve kısa vadeli borçların muhasebesel tanımlamalarından gelmektedir. Oysa şirketlerde dönen varlıkların nakde dönüş süresi daha uzun ve kısa vadeli borçların ödenme süresi daha kısa ise cari oran ne kadar yüksek olursa olsun işe yaramaz. İşte bu du-rumda muhasebesel bakış açısı değil, operasyonel bakış açısı gerekir. Yani bu varlık ve borç-ların dönüş sürelerini tam hesaplayıp ona göre analizler yapmak ve kararlar vermek gerekir.
Peki bu kitabı nasıl okumalısınız?
Bu kitabı özellikle kısa tuttuk. Herkesin okumaya ayıracak zamanı olmayabilir. Özellikle şirket yöneticileri buna çok da fırsat bulamayabilir. Kitabın kurgusu bir okul kitabı değil, tamamen sürükleyici bir roman havasında yazıldı. Bu nedenle kitabı okumak isteyenler hiçbir uygula-mayı yapmadan sadece roman okur gibi okuduklarında bile çok şey elde etmiş olacaklar.
Yine kitapta yer alan uygulamaların büyük çoğunluğu gerçek şirketlerden üretilmiştir. For-mülleri anlatırken formülün basit şekilde anlaşılması için yapılan kurgusal uygulamalar dı-şında kalanlar gerçek şirketlerden ve gerçek vakalardan alınmıştır.
Kitapta yer alan tüm uygulamaların Excel dosyalarını ilgili bölümlerde yer alan linklerden indirebilirsiniz. Böylece uygulama yapma fırsatınız olmasa bile hazır şablonları kullanarak kendi şirketinize uygulayabilirsiniz.
Finans sektörüne ilgi duyan birçok kişi mali tablolar hakkında bilgi sahibi değildir. Kitabın içerisinde öncelikle mali tablolar (bilanço, gelir tablosu, mizan vb.) hakkında bilgi verilmekte ve böylece mali tabloların ne ifade ettiği, alt bileşenleri vb. basit bir şekilde anlatılmaktadır. Mali tablolar doğru ve tam bir şekilde anlaşıldıktan sonra bunların analiz ve yorumlanması aşamasına geçilmektedir. Muhasebe kayıtlarına bakılarak doğrudan anlaşılmayacak bilgiler bu analizler ile tespit edilmekte ve şirketlerin gerçekte ne durumda oldukları bu analizler sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede eğer muhasebe bilginiz varsa, muhasebe an-latılan bölümleri geçebilirsiniz.
Birçok finans dünyasına ait kitap inceledim. Özellikle yazarların sektör ile ilgili yazdıkları ki-taplarda kasıtlı olarak kritik nüansları vermedikleri, önemli noktaları kendilerine sakladıkları, kitapta sadece teorik bilgiler verdikleri ve gereksiz yere okuyucu oyaladıklarını gördüm. Daha önce incelediğim bazen 500 sayfalık kitaplar oldu. Bazıları şirket değerlemeden söz etmekte fakat 500 sayfayı sonuna kadar okuduğunuzda bir bakkal dükkanının bile değerle-mesinin yapılamayacağını gördüm. Zira yazar bunu kasıtlı olarak yapmakta ve kitapta bunları vermemekte, böylece kendisine rakip üretmemekte ve sadece okuyucuyu oyalamaktadır. Bu kitapta ise özellikle tüm nüansları, kritik noktaları, tecrübemi samimi olarak sundum ve aktif olarak da okuyucu ile iletişim halindeyim.
Kitaptan keyif almanız dileğiyle...
Kenan Çılman

(Tanıtım Bülteninden)