Küba Füze Krizi 1962: Diplomasi Tarihi 1 Ferhat Balekoğlu

Açıklanmış ve erişime açılmış gizli yazışmalara, belgelere, istihbarat raporlarına ve bilgi notlarına dayanarak hazırlanan 20. Yüzyıl Diplomasi Tarihi dizisiyle diplomasi tarihinin ilk elden okumalarına farklı bir boyut getirerek önemli bir referans kaynağı sunmak amaçlanmıştır.

Dış politika kararlarının, bir yandan tarihi şekillendirirken, diğer yandan tarihî deneyimlerden de etkilenmesi sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Böylesi krizlerde ve karar anlarında geçmiş tecrübelere, olaylara yeniden dönülüp bakılması, ona göre stratejiler ve taktikler geliştirilmesi ihtiyacı daima hissedilmiştir. Karşılıklı niyet okumaları, propagandalar, tehditler, örtülü ya da açık ekonomik ya da askerî güç kullanımları, açık ve gizli müzakereler, hepsi diplomasinin çeşitli unsurlarıdır. Öte yandan dünya siyasetinin seyri liderlerin kararlarıyla şekillenmektedir ve liderlerin kişilikleri, ideolojileri, liderlik tarzı gibi karar alma süreçlerini doğrudan etkileyen unsurlara atıfta bulunmadan dış politika tercihlerinin, krizlerin veya savaşların anlaşılması mümkün değildir.

Küba Füze Krizi dünya diplomasi tarihinde kriz yönetimi anlamında her aşaması ders niteliğinde birçok unsur barındıran Soğuk Savaş döneminde ortaya çıkan en büyük ve en tehlikeli krizdir. İki süper gücü nükleer savaşın eşiğine getiren bu krizde liderler seviyesinde iletişim-müzakere kanalları açık tutulmuş, burada edinilen tecrübe sonraki krizlerde ve diplomatik müzakerelerde önemli ölçüde belirleyici ve etkili olmuştur. Sonucu itibarıyla Türkiye’yi yakından ilgilendiren bu kriz aynı zamanda dünya çapında topyekûn bir nükleer hesaplaşmaya dair tek vaka incelemesi olmaya devam etmektedir.

(Tanıtım Bülteninden)