Kreşin Tatar Türkçesi Ercan Alkaya

Kreşin Tatarları, Türk-Tatar birliği ve kimliği içinde yer alan ve yalnızca Hristiyan olma özellikleriyle diğer Tatarlardan farklılık gösteren özel bir dinî gruptur. Eserin “Kreşin Tatar Türkçesi” adını taşıması Kreşinlerin ayrı bir diyalekt olduğu anlamına gelmemektedir. Kendi içlerinde Kazan ardı Kreşinleri, Tüben Kama Kreşinleri, Tav Yagı (Dağ bölgesi) Kreşinleri, Çistay Kreşinleri ve Nogaybek Kreşinleri olarak gruplandırılan ve coğrafi olarak Tataristan, Başkurdistan, Udmurtistan cumhuriyetleri ile Samara, Kirov ve Çilebi gibi eyaletlerde dağınık şekilde yaşayan Kreşin Tatarlarının konuştukları dili bir arada göstermek için bu adlandırma tercih edilmiştir. Tatar Türkçesi kendi içerisinde Orta (Kazan), Batı (Mişer) ve Doğu (Sibirya) grubu olmak üzere üç büyük ağız bölgesinden oluşmaktadır. Etnik olarak diğer Tatarlardan ayrı olmayan Kreşin Tatarlarının ağızları ise Orta (Kazan), Batı (Mişer) diyalektleri içinde yer almaktadır.

Eserde Kreşin adı, Kreşin Tatar Türklerinin tarihi ve etnik şekillenişi, siyasi ve sosyal durumları, yaşadıkları yerler ve alt grupları, nüfusları, dinleri, Kreşin Tatarcasının Tatar Türkçesi içindeki yeri, Kreşin Tatarlarının sosyal hayat, gelenek ve folklorları, Kreşin Tatar ağızları, folkloru ve kültürü ile ilgili yapılan belli başlı çalışmalar, Kreşin Tatarcasının söz varlığı özellikleri ve toplumdilbilimsel durumu ile ünlü Kreşin kişileri ve özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi verilmiş; ses bilgisi ve şekil bilgisi incelemesi yapıldıktan sonra, Kreşin Tatar ağızlarına ait 84 adet metin esere dahil edilmiştir.

Türkiye Türkolojisinde hacmi ve içeriğiyle bir ilk olma özelliği taşıyan eser, Türk Dünyasının ve Tatarların özel bir grubu olan Kreşin Tatarlarını her yönüyle ele alıp okuyucuların dikkatine sunması ve Türk kültür birliğine hizmet etmesi bakımından yazarlarını mutlu etmektedir.

(Tanıtım Bülteninden)