Kolektif Bilincin Dinsel Referansları Ekrem Akman

Osmanlı devlet adamları toplum düzeninin amacını 'asayiş-i bilâd ve istirahat-i ahali-i fukara-yı raiyyet' yani, tüm beldelerde asayişin sağlanarak, halkın istirahatini sağlamak cümlesiyle özetlemektedirler. Ahalinin asayiş ve emniyetini sağlamanın en önemli fıkhi araçları da yeminin kutsal zemininde gelişen kasame, nezir ve kefalet sistemleridir.

Osmanlı yönetici ve hukukçuları, sakinlerin mekâna karşı sorumluklarını ifade eden kasame, kolektif cezalandırma yöntemi olarak uygulanan nezir ve herkesin herkesten sorumlu olduğu toplumsal bir gözetleme ve sorumluluk yükleme mekanizmasına dönüştürülen kefalet sistemleri ile asayişi sağlamada ahaliyi devletin stratejik ortağı haline getirmişlerdir.

Elinizdeki kitap, sözün ve söz vermenin gücünü manevî bir akit ve bağ ile perçinleyen yeminin şer'i türevleri olan kontrol ve kolektif sorumluluk mekanizmaları olarak uygulanan kasame, nezir ve kefalet kavramları temelinde Osmanlı toplum düzenini sorguluyor. Bu kavramlar bağlamında Osmanlı toplum düzeni, eşkıyalık olayları, aşiretlerin iskânı, mahalle ve şehirlerde serseri tabir edilen kimliği meçhul kişilerin kontrol altına alınması ve kırsaldan buralara yapılan göçlerle mücadelenin izini sürüyor.

(Tanıtım Bülteninden)