Kemal Batanay Beste Külliyatı Mehmet Öncel

Kemal Batanay, geçtiğimiz yüzyılda Türk mûsikîsinde öne çıkan önemli isimlerden biridir. Hâfız-ı Kur’ân, kıraat ilimleri mütehassısı, şair ve hattat kimliğiyle bilinen Batanay’ın mûsikî bilgi, beceri ve icrası da hiç hafife alınacak türden değildir. XX. yüzyılda Türk mûsikîsine olan alakanın azalması, devlet politikasında Türk mûsikîsine gereken önemin verilmemesi, piyasada daha çok fantezi türünde bestelenen, icra edilen eserlerin ortaya çıkmasına karşın koskoca bir Kemal Batanay vardır. O, daha küçük yaşlarda mûsikî eğitimine başlamış, geleneksel Türk mûsikîsi üslûbunu tercih etmiş ve bu hususu hem hânendeliği hem tamburîliği hem bestekârlığı hem de mûsikî eğitmenliği sırasında göstermiş bir numûne-i imtisâldir.
Günümüzde İSAM Kemal Batanay Müzik Arşivi’nde bulunan ve Batanay’ın halen repertuvara girmeyen, dolayısıyla pek bilinmeyen besteleri bulunmaktadır. Hele ki bunlar arasında bulunan mevlid bestesi, Türk mûsikîsinde özellikle Türk din mûsikîsinde genel yargıları baştan yazdıracak türdendir. Örneğin Türk mûsikîsinde bilinen en büyük tür (biçim açısından) Kutbunnâyî Osman Dede’nin Mi‘râciyye’sidir. Batanay’ın mevlid bestesi bu yargıyı ortadan kaldırmaktadır. Kemal Batanay, Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-Necât’ının tüm bahirlerini bestelemiş, oldukça hacimli bir beste meydana getirmiş, geleneksel üslûbu koruduğu bu bestesinde Türk mûsikîsinin 87 makamını kullanmıştır. İşte bu çalışmada Kemal Batanay’ın hayatı, eserleri, mûsikîşinaslığı ve besteleri ele alınarak, onun müzikal mirası tekrardan gün yüzüne çıkarılması amaçlanmıştır.
Altı bölüm halinde hazırlanan kitabın birinci bölümünde Kemal Batanay’ın hayat hikayesi, hattatlığı, mûsikîşinaslığı, yetiştirdiği öğrencileri ve bazı tanıdıklarının onun hakkındaki düşüncelerine yer verilmiştir. İkinci bölümde Batanay’ın besteleri, yaptığımız taramalar neticesinde repertuvarda bulunup bulunmaması ve tasnif edilen farklı türlerine göre listelenmiştir. Üçüncü bölümde mevlid hakkında genel bilgiler verilip, Türk İslam edebiyatında mevlid geleneği ele alınmış, ayrıca Batanay’ın besteli mevlidinin gözden geçirilerek tekrardan yazılan notası sunulmuştur. Dördüncü bölümde Batanay’ın nikriz makamındaki Mevlevî Âyini, beşinci bölümde Türk din mûsikîsi besteleri, son bölüm olan altıncı bölümde ise geleneksel Türk mûsikîsi (lâ dînî) eserleri notaya alınmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)