Kaşkay Türklerinin Dili Dilek Erenoğlu Ataizi

Arka Kapak Yazısı (Tanıtım Bülteninden)

Miladın ilk yıllarından bugüne yeryüzünün her yerine yayılmış olan Türkler dillerini de kimlikleri gibi korumuşlardır. Eski göç dönemlerinden taşıdıkları sosyal sistemleri yürürlükte tutmuşlar ve genetik hafızalarını, söz varlıklarını iç içe oldukları dillere rağmen mümkün olduğunca korumuşlardır. Türk lehçelerinin söz varlıkları, birbirinden uzak coğrafyalarda yaşayan Türklerin zamandaki yankıları olmuştur. İran sınırları içindeki Kaşkay Türkleri de bu halklardan biridir. Bu çalışmada Kaşkay Türklerinin dili saha araştırmasına dayalı olarak incelenmiştir.

Kaşkay Türkçesi İran sınırları içinde, Vilayet-i Kaşkayi adı verilen bölgede yaşayan yarı göçebe halkın dilidir. Kaşkay Türkçesi, Oğuz grubu içinde yer almaktadır. Bununla birlikte aynı dil grubu içinde ve aynı coğrafyada yer alan Azerbaycan, Türkmen, Hamse, Horasan lehçelerinden farklılıklar göstermektedir.

İlhanlık sisteminin izlerini taşıyan Kaşkay bölgesinde Türkçe-Farsça dil alışverişi ile şekillenmiş farklı bir etnolinguistik yapı gözlenmektedir. İki dilli bir halk olan Kaşkaylar, Fars eyaletinde Araplar ve Lorlarla komşuluklarından dolayı dillerinden de etkilenmişlerdir. Devlet dili Farsçanın da etkisiyle yarı göçebelerin aksine yerleşik yaşayan Kaşkayların dilinde yoğun Farsça etkiler bulunmaktadır.

Kaşkay Türklerinin dili iç içe yaşadıkları Azerbaycan Türklerinin dili ile büyük benzerlik göstermektedir.

Bu sebeple Kaşkay Türkçesi, Azerbaycan Türkçesinin bir ağzı gibi görünmektedir.