İslam Öncesi İranda Devlet ve Ekonomi Ahmet Altungök

Sâsânîler dönemi İran tarihi, Ortadoğu tarihinin; üzerinde çalışılması gereken önemli bir zaman aralığını oluşturmaktadır. İslam fetihleri ile son bulmuş olan bu dönemin; siyasi, idari ve iktisadi açıdan etkileri yüzyıllar boyunca devam etmiştir. Sâsânî devlet yapısı ve ekonomik sistemi, özellikle İslam Dünyasını derinden etkilemiştir. Hz. Ömer'in (ra) hilafeti döneminde ortaya çıkan ilk İslam kurumları, Sâsânî Devletinin idari ve siyasi yapısına göre şekillenmiştir. İslam'ın, İran topraklarını ele geçirmesinin ardından; bu devlete ait medeni öğelerin birçoğu Müslümanlar tarafından benimsenerek alınmış ve kendi sosyal yaşamlarına uyarlanmıştır. Bundan dolayı, İslam kültür ve medeniyeti üzerinde yaygın ve büyük etkiler ortaya koyan Sâsânîler dönemi İran tarihinin; siyasi, idari ve ekonomik tarihi gibi önemli bir dönemi incelemektedir.

Elinizdeki kitap, İslam öncesi İran Tarihi olan Sasaniler dönemini; ana kaynaklara ve modern araştırmalara dayalı olarak incelemektedir. Şimdiye kadar çok az araştırılmış bir dönemi ele alan eser büyük bir boşluğu dolduracaktır.

Bir neden sonuç ilişkisi bağlamında bakıldığında kentleşme ve göç, toplumumuzun son 60 yıllık dönüşümünü ekonomik, siyasal ve toplumsal açıdan en iyi açıklayabilecek bir süreci ifade etmektedir. Başka bir ifadeyle Cumhuriyet tarihimiz içinde her iki olgunun toplumsal, ekonomik, kültürel ve demografik açılardan anlamı bugüne değin yazılan ve söylenenlerle karşılaştırılamayacak kadar büyüktür. Nitekim kentleşme ve göçe ilişkin problemler sadece bilimsel çalışmalarla sınırlı kalmamış hem edebiyatımızda hem de beyaz perdedeki yerini almıştır. Özellikle de “taşı toprağı altın” İstanbul’a göçün işlendiği filmlerde genellikle Anadolu'nun bağrından kopup gelmiş, kendi yoksul gönlü zengin, masum ama mağrur delikanlıların, ellerindeki tahta bavulla Haydarpaşa’nın denize paralel merdivenlerinde boy gösterdiği ve ürkek gözlerle şehri süzerken kimi zaman şaşkınlık, kimi zaman hayranlık, kimi zaman ümitsizlik, kimi zaman meydan okuma ile başlayan metropol serüvenlerine start verdikleri sahneler hala zihinlerde canlılığını korumaktadır.

Kısacası kentleşme ve göç olgusu ve bu olguya ilişkin pek çok başka toplumsal, ekonomik ve kültürel süreç, sosyal bilimciler için önemli bir araştırma nesnesi olsa da bugüne dek yapılan çalışmaların daha ziyade metropollerle sınırlı olduğu da görülmektedir. Bu anlamda elinizdeki eser, ülkemizdeki toplumsal, sosyal, siyasal, kültürel, ekonomik dönüşümün çözümlenmesinde merkezi bir rol üstlenen kentleşme ve göç olgusunun, kendine özgü kimliği ve kentleşmesi ile dikkatleri üzerinde toplayan ve bir Anadolu kenti olan Konya özelinde analitik bir incelemeye tabi tutmayı amaçlamaktadır.

(Tanıtım Bülteninden)