Hukuk Devleti Perspektifinden Vergi Hukukunda Özelgeler Gamze Gümüşkaya

Gerçekleştirilmiş ya da somut olarak tasarlanmış ancak vergi idaresine henüz beyan edilmemiş işlemlerin ortaya çıkacak vergisel sonuçlarının önceden bilinmesi, ilgili mali planlamaların yapılması bakımından önem taşımaktadır. Bu bağlamda, vergisel durumlar ya da uygulamalar bakımından yaşanan tereddütlerin giderilmesi için vergi idaresinden özelge talep edilmesi, bir yükümlü hakkı olarak ortaya çıkmıştır. Öte yandan, özelgelerin ulusal ve uluslararası ilke ve kurallara aykırı uygulanma tehlikesine açık olması, bu kurumun ulusal ve uluslararası düzeyde sorgulanmasına neden olmuştur.

Çalışmada; özelgelerin ve özelge usulünün tarihsel gelişimi, amaçları, hukuki niteliği, özelge başvurucusu ve başvurusuna ilişkin koşullar, özelgelerin yayımlanması, hukuki etkileri, yargısal denetimi gibi hususların karşılaştırmalı bir yöntemle ve hukuk devleti perspektifinden incelenmesi, özelgelerin varlık amaçlarının ne kadar yerine getirebildiğinin değerlendirilmesi ve gerektiğinde çözüm önerileri sunulması amaçlanmıştır.

Bu kapsamda; Türk vergi hukukunda da önemli hukuksal sonuçları bulunan özelgelere ilişkin mevcut düzenlemeler incelenmiş, tespit edilen aksaklık ve eksikliklere yer verilmiş, T.C. Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuru kararları da dahil olmak üzere ilgili yargı kararları tartışılmıştır. İlgili mevzuatın incelenmesi yanında konuya meşru beklentilerin korunması, çelişkili davranma yasağı, müesses (yerleşmiş) durum gibi hukuki güvenlik ilkesi temelindeki ilke ve kurallar açısından da yaklaşılmıştır. Özelge usulü ve uygulamasının verginin yasallığı ilkesi, eşitlik ilkesi, özel yaşama saygı hakkı, kişisel verilerin korunması ve iyi yönetim ilkeleri bakımından sınırları irdelenmiştir. Uluslararası vergi hukuku alanında özelgeler ve özelgelerle birlikte ele alınan peşin fiyatlandırma anlaşmalarına ilişkin olarak, zararlı vergi uygulaması ve hukuka aykırı devlet yardımı temelinde yapılan tartışmaların, bilgi değişimi gibi uygulamaların değerlendirilmesi suretiyle, konunun uluslararası boyutu da çalışmada ele alınmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)