Basra ve Kufe Dil Ekolleri Arasındaki Nahiv Tartışmaları Mahfuz Geylani

Çalışmamıza başlamadan önce yaptığımız araştırma neticesinde na­hiv konusunda Basra ve Kûfe dil ekolleri arasındaki ihtilâflı meseleleri ele alan çalışmaların sınırlı olduğunu tespit ettik. Oysa Arap gramerinin oluşumunda bu iki ekol önemli rol oynamıştır. İki ekolün nahiv konu­sundaki ihtilâflı görüşlerinin tespitine yönelik ülkemizde şu ana kadar akademik düzeyde müstakil bir çalışmanın yapılmamış olması bizi bu çalışmayı yapmaya sevk etmiştir.

Çalışmamıza konu olan eserin yazarı Abdullatîf ez-Zebîdî hic­rî 747/1346 yılında Yemen’in Zebîd kasabasında dünyaya gelmiştir. ez-Zebîdî, Basra ve Kûfe dil ekolleri arasındaki ihtilâflı görüşlerin anlaşılması açısından geride İ’tilâfu’n-nusra fi ihtilâfi nuhâti’l-Kû­fe ve’l-Basra adında kıymetli bir eser bırakmıştır. Basra ve Kûfe dil ekollerine nispet edilen görüşlerin günümüze ulaşmasına vesile olma­sı ve ilk elden kaynaklık etmesi açısından hilâf ilmine dair yazılmış özlü ve sistematik eserlerden biridir. Nahiv konusunda Basra ve Kûfe dil ekolleri arasında cereyan eden ihtilâflı meseleler konusunda ülke­mizde akademik düzeyde müstakil bir çalışma olmadığından bizler de “ez-Zebîdî’nin İ’tilâfu’n-nusra Adlı Eseri Çerçevesinde Basra ve Kûfe Ekolleri Arasındaki Nahiv Tartışmaları” konulu tezimizi bu tespitler ve gerekçeler doğrultusunda çalışmaya değer bulduk. ez-Zebîdî’nin İ’tilâ­fu’n-nusra adlı eserini merkeze alan bu çalışma temelde Basra ve Kûfe dil ekolleri arasında ihtilâf arz eden nahiv konularını mukayeseli bir şekilde değerlendirmeye tabi tutmayı, müellifin söz konusu hususlar­la ilgili görüşlerini yansıtmayı, eserin özelliklerine dikkat çekerek onu kendi dilimizde tanıtmayı ve bu alanda yapılacak olan diğer çalışmalara mütevâzi bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.

(Tanıtım Bülteninden)