Veba

Bu kitap “karamsar varoluşçuluğu” nedeniyle sıklıkla eleştirilir ancak böyle bir eleştiri, Camus’nün başyapıtının özünü tümüyle gözden kaçırmak anlamına gelir. Bu kitapta öne çıkan, insanın acı ve umutsuzluğunu çekinmeden sergilemesine rağmen, evrensel bir insancıllık duygusudur. Bununla birlikte, öykü binlerce farenin Cezayir kenti Oran’ın sokaklarında ölmesiyle açılırken, bu duygu aşikâr olmaktan uzaktır. İnsanlar hastalanıp ölmeye başladıklarında, esnaf zihniyetli şehir yetkililerinin başlangıçtaki inkârlarına rağmen, vebanın şehrin başına bela olduğu anlaşılır. Sıkı bir karantina uygulanır ve bu zorunlu tecridin, Camus’nün kusursuzca yakaladığı boğucu klostrofobisinde insanlar ölümün kaçınılmazlığıyla yüzyüze bırakılırlar ve toplumu bir arada tutan bağlar kopmaya başlar. Yine de, en kötü anda bile, bütün ümitler tükenmemiştir. Başlangıçta insani umutsuzluğun yalnız ve benzersiz doğasını ortaya koyan bir inziva haline çekilerek toplumdan uzaklaşmalarına rağmen, öne çıkan bazı karakterler, içinde bulundukları kötü duruma dair ortak bir anlayış içerisinde, toplumu yavaş yavaş bir araya getirmeye girişirler.

Bir şehir dolusu insanın yaratılışında rol oynayan duyarlılık ve zekâ, olağanüstü niteliktedir ve Oran’a hayat verir. Veba’yı Camus’nün diğer büyük yapıtı Yabancı’dan ayıran ve onu zamanın ötesine taşıyarak bugün hala geçerli bir yapıt olmasını sağlayan da budur.