Duygusal Eğitim

"Tanrı yaratırken ne yapıyorsa sanatçı da aynını yapmalı, görünmez ve her şeye kadir olmalı; her yerde varlığı sezilmeli ama asla görülmemeli"

Gönül ki Yetişmekte, hiç kuşkusuz bugüne kadar yazılmış en iyi romanlardan biri, hatta belki edebiyatta realizmin en başarılı örneğidir. Bu bir “romancının romanı”dır: 1869’da ilk yayınlandığında, Parisli eleştirmenler tarafından ahlak dışı olmakla suçlansa da, genç ve hevesli romancılarda büyük hayranlık uyandırmıştı.

20. yüzyılın başlarında James Joyce ve Ezra Pound, Gönül ki Yetişmekte’yi boy ölçüşülecek bir kıstas olarak görüyorlardı. Flaubert, sanatını üretirken ağır işçilik yapıyordu; zihni saplantılı bir biçimde bir yandan yaptığı toplumsal gözlemlerin her ayrıntısının tam ve doğru olmasıyla, bir yandan da kullandığı edebî üslupla meşguldü. Flaubert, anlaşılması güç derecede kendisini yaptığı işe adamış, efsanevi ve usta bir romancıydı; ticari anlaşmalar gereği kendisine dayatılan teslim tarihine göre yazan modern romancının tam bir antiteziydi.

Gönül ki Yetişmekte, kendisine kalan büyük bir mirasla yaşamını sürdüren genç ve aylak Frédéric Moreau’yu anlatır. Hem eşyalara hem insanlara gösterişin egemen olduğu 19. yüzyıl ortaları Paris’inde zengin tüketicilerin zihniyetini son derece etkileyici gözlemlere dayanarak aktaran bu yerginin içinde, Moreau’nun büyük amaçları ve ilkeleri zamanla eriyip gider. Ancak söz konusu olan aynı zamanda, 1848 Temmuz devriminin Paris’idir. Frédéric isyanın içinde sürüklenirken, gerek barikatlardaki ölümlerin gerekse başka bir adamın karısına duyduğu büyük tutkuyu unutmasında ona yardımcı olması için seçilen bir fahişeyle olan paraya dayalı ilişkisinin etkisi altında kalır. Bu roman, tarihi çözümleyebilme yeteneği bakımından muazzam olmasının yanında duygusal ve politik idealizmin yalnız bir kalpte yavaş yavaş soluksuz kalmasını da büyük bir özen ve incelikle anlatır.