Kimlik Yayınları Cüce Sözlüğünün Monografisi - Kürşat Efe

Cüce kelimesinin köken bilgisinin (etimolojisinin) yanında tarihsel gelişimi, hayata, dile ve edebiyata yansımaları, bilim dallarındaki kullanım alanları bu çalışmada ele alınmıştır. Türkiye'de bir kelime üzerine derinlemesine çalışmalar yok denecek kadar azdır. Biz de cüce kelimesini ayrıntılı şekilde ele aldığımız bu çalışmaya 'monografi' başlığını koymayı tercih ettik.

Dildeki kullanımları ayrıntılı olarak ele alınan cüce kelimesinin edebî metinlerdeki yansımaları yanında tıp, bitki, hayvan, uzay bilimlerindeki kullanımları için birçok yayın incelendi. Tarihî metinlerden bilimsel yayınlara kadar geniş bir tarama yapıldı, üç bölüm çerçevesinde kelimenin tarihsel gelişimi, sözlüklerdeki durumları, kökeni, edebî ürünlerdeki ve diğer bilim dallarındaki kullanımları üzerine derinlemesine inceleme yapıldı. Bu incelemeyle kelimenin kavram ve kullanım alanı belirlenmiş, bu kelimeyle bağlantılı başka kelimeler de araştırılarak eş ve art zamanlı olarak kelimenin gelişimi ve yayılımı gözler önüne serilmiştir.

Bu çalışma bir tür monografidir. Bilimsel alanlarda özel bir konu veya sorun üzerine yazılan incelemeye monografi adı verilmektedir. Monografiler, tek bir konuda ya da bir konunun ayrıntısına kadar yoğunlaşılmış bilimsel incelemelerdir. Daha çok dar boyutlu bir sınırlı araştırmalarda kullanılan monografiler belirli bir konuyu ayrıntılı şekilde inceler. Mono ‘tek', grafi ‘yazı' ve ‘çizim' anlamlarına gelmektedir. Tek bir olgunun birden çok anlam alanında karşılıklı etkileşim sonucu birden çok kavram alanı oluşturması bir tür tümevarım incelemesidir. Bu incelemede tarihsel yöntem, karşılaştırma yöntemi, istatiksel yöntem yanında alan araştırmaları, yazılı kaynakların taranması gibi teknikler de kullanılabilir. Herhangi bir konuyu derinlemesine (ayrıntılı) ele alarak inceleyen yönteme de 'monografi metodu' adı verilmektedir. Bu tür çalışmalar Türkiye'de ya bir kişi ya da bir mekân üzerinedir. Doğrudan bir kelimeyi ele alan ayrıntılı çalışmalar yok denecek kadar azdır. Makale, bildiri, sözlük maddesi olarak çok sayıda çalışma olmasına rağmen bir kelimenin gelişimi ve yayılımı hakkında ayrıntılı çalışmalar yaygın değildir. Bu tür sözcük monografisi çalışmasıyla bu alanda adım atarak daha ufuk açıcı ve daha güzel çalışmalar yapılmasına ön ayak olma amacını taşımaktayız.

(Tanıtım Bülteninden)