Ayaşlı ile Kiracıları Memduh Şevket Esendal

Tek bir apartmana bir ülkeyi sığdırmak mümkün olabilir mi? Memduh Şevket Esendal’ın Ayaşlı ile Kiracıları adlı bu ilgi çekici eseri, 1930'lu yılların Türkiyesini dokuz odalı bir apartman dairesi üzerinden gözlemlemeyi mümkün kılıyor. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarını Memduh Şevket Esendal’ın kaleminden okumak isterseniz bu eser tam size göre. Gelin cumhuriyetin beraberinde getirdiği değişiklikleri daha iyi anlamak için bu başarılı esere daha yakından bakalım.

"Ayaşlı ile Kiracıları" adlı kitabı neden okumalısınız?

Ayaşlı ile Kiracıları yalın bir dille kaleme alınan, akıcı diyaloglar ile bir solukta okuyabileceğiniz türden bir eser. Hikâye, 9 odalı bir apartman dairesindeki odalardan birinde yaşayan genç bir banka memuru tarafından anlatılıyor. Eser, apartmanda var olan 18 kişinin yaşantısını bir anı biçiminde kaleme alıyor. Bu yaşantılar tek bir bakış açısına sığdırıldığında, cumhuriyetin ilk yıllarında toplumun değişen yapısını görmek mümkün hâle geliyor. Bu etkileyici eser, dönemin ahlaki değerlerinin çöküşünü merkeze alıyor. Yazar, dönemin çarpık ilişkilerinden duyduğu rahatsızlıkları ele alıyor. Esendal, her kesimden insanın kumar, uyuşturucu ve içki gibi kötü alışkanlıklar edinmesini ve kendi değerlerinden uzaklaşmasını okuyucuya farklı bir bakış açısından sunuyor. Bu alışkanlıkların ve değişimin beraberinde çıkarcılığı, bencilliği, yalanları ve dedikoduları getirmesiyle birlikte; aile kurumu, arkadaş çevresi ve toplumsal ilişkiler zedeleniyor. Memduh Şevket Esendal, her kesimden insanların ilişkilerini büyük bir ustalıkla sergiliyor. Cahilliği, maddiyata olan düşkünlüğü, kadın-erkek ilişkilerini, aşkı, ihaneti ve evlilik kurumunu birçok açıdan eleştiriyor. Yazar, dönemin sosyal yapısını, siyasetini, toplumun yaşam biçimi ve kültürünü bir arada okuyucuya sunuyor. Bu eser, henüz taptaze olan cumhuriyetin, her kesimden insanın bir araya gelmesinin, yeni bir yönetime geçişin toplumda meydana getirdiği sarsıntıları bir arada inceleyerek dönemin bir tablosunu okuyucuya sunuyor.

Bunları biliyor muydunuz?

Ayaşlı ile Kiracıları, Memduh Şevket Esendal’ın kitap olarak yayınladığı ilk romanı olma niteliği taşır. Eser; başta Vakit gazetesinde tefrika edilir,1934 yılında ise kitap olarak yayımlanır. 2005 yılında Bilgi Yayınevi etiketiyle basılarak okuyucuyla yeniden buluşur. Toplam 253 sayfadan oluşan bu eser, Türk Edebiyatının en önemli eserleri arasında yerini alır. Millî Eğitim Bakanlığının 100 Temel Eser listesine girmeyi başarır. Eser, 1942’de CHP Roman Yarışması’nda beşincilik ödülü alır. 1989’da TV dizisi olarak uyarlanır. Dizi yönetmen Tunca Yönder tarafından çekilir. Oyuncuları arasında, Sumru Yavrucuk, Kutay Köktürk gibi başarılı isimlerin yer aldığı dizi TRT’de yayınlanır.

Bu kitabı sevenler için diğer önerilerimiz

Memduh Şevket Esendal'ın başarılı eserlerinden Ayaşlı ile Kiracıları'ndan sonra yine benzer bir temaların hâkim olduğu 1900'lü yıllardaki zorlukları, yolsuzlukları konu alan İhtiyar Çilingir ve İstanbul'da bir ailenin yozlaşmasını ve çöküşünü konu alan Miras eserlerine göz atabilirsiniz.