Yaşam Hakkı ve Sınırları Sibel Güzeldağ

Yaşam hakkı, insan haklarının merkezinde yer alan, diğer hak ve özgürlüklere nazaran üstün bir haktır. Bu hak vazgeçilemez, devredilmez nitelikte düşünülse dahi uygulamada bu hakka ilişkin sınırlar varlığını yoğun biçimde hissettirmektedir: kürtaj, ötanazi, ölüm cezası, açlık grevleri-ölüm oruçları, kolluğun zor ve kuvvet kullanma yetkisi ile sınırları yaşam hakkı ekseninde çokça tartışılmaktadır.
Bu eserde yaşam hakkı, belirtilen sınırlar çerçevesinde, yasal ve etik konular odağında incelenmiştir. Türkiye özelinde hayata dönüş operasyonları ile gözaltında kaybedilme olgularına ayrıca yer verilmiştir. Kitabın birinci bölümünde yaşam hakkının tarihsel gelişimi, konuyla ilgili uluslararası süreç ve yasal düzenlemeler ile sınır kavramlar irdelenmiştir. İkinci bölümde kolluğun zor kullanma yetkisi, sınırları ve sınırın aşılması konuları incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise yaşam hakkı açısından devletin yükümlülükleri ele alınmıştır. Belirtilen konular avrupa insan hakları mahkemesi kararları başta olmak üzere anayasa mahkemesi kararları ve abd yüksek mahkemesi emsal kararları çerçevesinde tartışılmıştır.(Arka Kapaktan)

İçindekiler

Giriş

birinci bölüm

yaşam hakkı kavramı ile tarihsel gelişimi ve sınırları

ı. Yaşam hakkının tanımı ve kapsamı

a. Hak kavramı

b. Yaşam hakkı kavramı

c. Yaşam hakkının hak ve özgürlükler bağlamında tarihi gelişimi ve güncelliği

d. Türk hukuku açısından yaşam hakkı

ıı. Yaşam hakkının sınırları

a. Yaşamın başlangıcı

b. Yaşamın sona erdiği an

c. Kürtaj

d. Ötanazi

e. Açlık grevi ve ölüm oruçları

f. Ölüm cezası

İkinci bölüm

kolluğun zor ve silah kullanma yetkisi ve sınırları ile kolluk kuvvetlerinin ölümcül güç kullanması

ı. Kolluğun zor ve silah kullanma yetkisi ve şekilleri

a. İkaz

b. Bedeni kuvvet uygulama

c. Maddi güç uygulama

d. Silah kullanma

ıı. Kolluğun kuvvet kullanma yetkisinin hukuki çerçevesi

a. Polis vazife ve salahiyet kanunu

b. Türk ceza kanunu

c. Ceza muhakemesi kanunu

d. Diğer mevzuat

ııı. Kolluğun zor kullandığı durumlarda sınırın aşılması ve sonuçları

a. Sınırın taksir ile aşılması

b. Sınırın kasten aşılması

c. Kuvvet kullanma yetkisinde sınırın aşılmasında özel durumlar

d. Kolluk görevlileri hakkında kovuşturma

Üçüncü bölüm

yaşam hakkının korunması bakımından devletin yükümlülükleri

ı. Yaşam hakkının ihlal edilmemesi açısından negatif yükümlülükler

a. Genel anlamıyla negatif yükümlülük kavramı

b. Zor kullanma neticesinde meydana gelen ölümlerin yaşam hakkı yönünden değerlendirilmesi

c. Kuvvet kullanma neticesinde meydana gelen ölümlerin yaşam hakkı ihlali sayılmadığı haller

ıı. Yaşam hakkının korunması açısından pozitif yükümlülükler

a. Genel anlamıyla pozitif yükümlülük kavramı

b. Yaşam hakkının kanuni düzenlemelerle korunması

c. Üçüncü kişilerin uyguladığı şiddete yönelik koruma sağlanması

d. Kişinin kendine yönelik şiddet eylemlerine karşı korunması

e. Tıbbi hata ve ihmaller karşısında koruma

f. Tehlikeli faaliyetler ve hayatı tehdit eden çevre risklerine karşı koruma yükümlülüğü

g. Önleyici tedbirler alınma yükümlülüğü

ııı. Yaşam hakkı ihlalleri karşısında devletin etkili soruşturma yükümlülüğü

a. Genel anlamıyla soruşturma yükümlülüğü kavramı

b. Etkili soruşturma testi

sonuç

Kaynakça

ekler

kavram dizini

 

(Tanıtım Bülteninden)