Yabancı Yatırımların Korunmasında Uluslararası Hukukun Rolü Ali Osman Karaoğlu

Uluslararası hukuk temel olarak devletler arasındaki uyuşmazlıkların çözümü için üretilmiş bir hukuk alanıdır. Ancak 20. yüzyılda uluslararası hukuk devletin bireyler ile ilişkilerine de uygulanabilir şekilde genişlemiştir. Yabancı yatırımların korunması, devletler açısından, sömürgecilik döneminden günümüze kadar stratejik bir mesele olmuş ve devletler kend yatırımcısını korumak amacıyla silahlı kuvvet kullanma yoluna başvurmuşlardır. Bu anlamda sömürge imparatorlukları ile sömürülen devletler arasındaki gerilim zaman içerisinde bu alandaki uluslararası hukuk kurallarının oluşmasını sağlamış ve devletler artık silahlı güce başvurmak yerine akdettikleri uluslararası andlaşmalar ile yatırımcılara doğrudan ev sahibi devleti dava etme imkanı tanımışlardır. Depolitizasyon süreci sonunda uluslararası hukuk yabancı yatırımlar açısından hem düzenleyici hem de iç hukuku düzeltici bir fonksiyon üstlenmiştir. Artık günümüzde insan hakları hukuku ilkelerinin de uluslararası hukukun bileşeni olarak yatırım uyuşmazlıklarına uygulanabilirliği tartışılmaktadır. Bu çalışma tarihten günümüze yabancı yatırımları koruyan uluslararası hukuk kurallarının üretimini ve seyrini ele alarak, uluslararası hukukun uyuşmazlık çözümündeki aktif ve bütünleyici rolünü izah etmeyi amaçlamaktadır. Bu anlamda yatırım ve yatırımcı kavramları, yatırımı koruyan uluslararası standartlar, yatırıma verilen zararlardan devletin sorumluluğu, kamu mallarının cebr-i icra bağışıklığı, iki taraflı yatırım andlaşmalarının yorumlanması ve insan hakları hukuku ilkelerinin yatırım uyuşmazlıklarına entegrasyonu gibi hususlar hem Uluslararası Adalet Divanı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları hem de ICSID hakem kararları ışığında izah edilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)