Türk Halk Müziği Fonetik Notasyon Sistemi-THMFNSnin Eğitsel-Öğretisel Uygulamalara Aktarım-Adaptasy Gonca Demir

Bu çalışma İstanbul Teknik Üniversitesi/İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü/SBE Müzikoloji ve Müzik Teorisi/MJT programı doktora tezi çalışmaları kapsamında hazırlanmıştır. Etnomüzikolojide dilbilimsel yaklaşımlar teoretikal perspektifleri ekseninde ses bilgisi/şekil bilgisi/söz bilgisi ölçütleri çerçevesinde lektoloji/fonoloji/müzikoloji performans özellikleri düzeyinde yapılandırılmıştır. Türk halk müziği yöresel ağız/şive/lehçe özellikleri linguistik yasalara bağlı olarak sesbilgisi/şekilbilgisi/sözbilgisi ölçütleri ekseninde Standart Türkiye Türkçesi/STT ve Türk Dil Kurumu Çeviriyazı İşaretleri/TDKÇYİ sembolleri ile transkript edilebilmektedir.

Müzikolinguistik yasalara bağlı olarak ise etnomüzikolojide dilbilimsel yaklaşımlar ekseninde yapılanan sözel/sanatsal bir performans türü olarak tanımlanan türkülerin kuramsal/icrasal altyapısında varlığını sürdüren Türk halk müziği yöresel ağız özellikleri de Standart Türkiye Türkçesi/STT ve Türk Dil Kurumu Çeviriyazı İşaretleri/TDKÇYİ sembolleri ile transkript edilebilmektedir. Diğer dünya dillerinde de var olan bu gerçeğin yerel/evrensel standartlarca varlığı/kullanılabilirliği çeşitli alanlar üzerinde tescillenmiş olan Uluslararası Fonetik Alfabe/IPA sembolleri aracılığı ile notasyona aktarılarak aslına en uygun şekilde tekrar tekrar seslendirilebileceği dilbilimi/müzikbilimi uzmanlarınca tespit edilmiştir.

Türk Halk Müziği Fonetik Notasyon Sistemi/THMFNS ulusal/uluslararası platformlardaki dilbilimsel/müzikbilimsel uygulamalara paralel bir uygulama başlatabilmek amacıyla İstanbul Teknik Üniversitesi/İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü/SBE Türk Müziği Programı/TMP yüksek lisans tezi kapsamında ilk temelleri atılan, İstanbul Teknik Üniversitesi/İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü/SBE Müzikoloji ve Müzik Teorisi/MJT Programı doktora tezi çalışmaları aracılığıyla geliştirilen bir notasyon sistemi önerisidir. Ses bilgisi/şekil bilgisi/söz varlığı ölçütleri ekseninde yerel/evrensel ilintilerle birlikte Standart Türkiye Türkçesi/STT-Türk Dil Kurumu Çeviriyazı İşaretleri/TDKÇYİ-Uluslararası Fonetik Alfabe/IPA sembolleri düzeyinde yapılanan notasyon sistemi örneğidir. KayPENTAX (Kay Elektrik Şirketi & PENTAX Medikal Şirketi) model örneklemleri: ses/konuşma/artikülasyon bozuklukları semptomlarına özgü klinik/kinematik/aerodinamik özellikleri animasyon ve seslerle interaktif bir formatta sunan, fonetik/konuşma bilimi alanı bireysel/toplumsal eğitsel/öğretisel uygulamaları için pedagojik araçlar olarak tasarlanan model örneklemleridir.

Prof. Erol Parlak danışmanlığında Araş. Gör. Gonca Demir tarafınca hazırlanmış olan doktora tezi çalışmaları aracılığıyla: sesbilimsel/müzikbilimsel yasalar ekseninde yapılanan konuşma/ses analiz özelliklerinin Türk Halk Müziği Fonetik Notasyon Sistemi Veritabanı/THMFNS V’nına aktarım/adaptasyon süreçleri KayPENTAX model örneklemleri üzerinden gerçekleştirilmiştir. 2012-2019 yılları arasında Prof. Erol Parlak danışmanlığında hazırlanmış olan İstanbul Teknik Üniversitesi/İTÜ Bilimsel Araştırma Projesi/BAP verileri Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı/ÖYP kaynak aktarım bütçesi kapsamında Erişçi Elektronik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi aracılığıyla temin edilmiştir.

2012-2013 yılları arasında uzman araştırmacı Yücel Bicil danışmanlığında hazırlanmış olan IPA Turca (Kural Tabanlı Türkçe Müzik Metinleri IPA Fonetik Transkript Programı) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu/TUBİTAK Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü/UEKAE’nde geliştirilmiştir. 2009-2019 yarıyılları arasında Araş. Gör. Gonca Demir & Prof. Erol Parlak taraflarınca yüksek lisans/doktora düzeyli bilimsel araştırma projesi çalışmaları kapsamında hazırlanmış olan yayınlar (tez/bildiri/makale) yurtiçi/yurtdışı bilimsel platformlarda (kongre/konferans/sempozyum) aktif katılımcı olarak sunulmuştur.

(Tanıtım Bülteninden)