Vizetek Yayınları Örtülü Manda: 1938 -1955 Yılları Arası ABD İle Yapılan İkili Antlaşmalar

Bu çalışmanın amacı, ülkemizde 1938-1955 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile yaptığımız ikili anlaşmaları irdelemek, bu ikili anlaşmaların nedenlerini ve anlaşmalar sonrasında ortaya çıkan durumu ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda özellikle TBMM'de onaylanan ve orijinali TBMM Tutanaklarından alınan veya kanunlaşmayıp Resmi Gazetede yayımlanan ve Resmi Gazete arşivlerinden alınan, ABD ile yapılan ikili anlaşmalar (ki bun anlaşmalar 7 tanedir) incelenmiştir. Öncelikle bu anlaşma metinleri günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Günümüz Türkçesine çevrildikten sonra ilk izlenim; cümlelerin çok uzun olduğu ve anlaşılmaz olduğuydu. Bu durum ya İngilizce'den Türkçe'ye çevirisinin kötü olması ya da ABD'li yetkililerin bilinçli olarak cümlelerin anlaşılmazlığını sağlamasıdır.

Bu anlaşmaların nedenlerine gelince; öncelikle 20 yıl arayla özellikle Avrupa'da iki dünya savaşı meydana gelmiş ve Türkiye ikinci dünya savaşına katılmamakla birlikte her an katılacakmış gibi vaziyet almıştır. Savaş sonrası Doğu ve Batı bloklarından oluşan iki kutuplu bir dünya oluşmuş ve Doğu bloku lideri Sovyetlerin tehditleri bahane edilerek Türkiye Batı blokunda yer alma kararı vermiştir. Bu coğrafyanın stratejik konumunu çok iyi bilen İngilizler, ABD'ye nota vererek Yunanistan'ı ve Türkiye'yi elden çıkarmamaları gerektiğini bildirmişlerdir. Tok satıcı konumunda ABD, Türkiye'ye yardım edeceğini ve Batı blokunda yer alması gerektiğini belirtmiştir. Bu bağlamda ABD ile birbirleriyle bağlantılı bir anlaşma imzalanmıştır. Bu anlaşmalarla ABD, ekonomi, ticaret, askeri, eğitim, kültür, tarım alanlarında Türkiye'yi kendisine bağlamıştır. 1960'lara gelindiğinde kendi başına hareket edemeyen, borç batağına saplanmış, siyasi, ekonomik, askeri ve eğitim alanında ABD'nin mandası olmuş bir Türkiye karşımıza çıkmıştır.

Yazarın beklentisi; Atatürk'ten sonra kısa bir zaman diliminde ülkeyi Amerikan mandasına mahkûm eden bu dönemi, çok iyi öğrenip dersler çıkarmamıza ve bilinçli bir şekilde insanlarımızın ülkemizin gelişmesine katkıda bulunmasına yardımcı olmaktır. Bu kitabın amacına ulaşması ve daha çok okuyucuyu etkilemesi dileğiyle…