Okul ve Toplum Avni Başman

John Dewey 1859–1952 yılları arasında yaşamış olan ünlü Amerikan filozof ve eğitimcidir. 1896 yılında Chicago üniversitesi’nde kurduğu “Laboratuvar Okulu” ile eğitim dünyasında bir çığır açmış ve bu okulda dört-on dört yaş grubundaki çocuklara aktif öğretim yöntemleri doğrultusunda eğitim vermiştir. 1920’lerden itibaren deneyimlerini paylaşmak ve eğitim sistemlerini incelemek amacıyla çeşitli ülkelere eğitim seyahatleri yapmıştır. Eğitim seyahatleri yaptığı ülkelerden biri de Türkiye’dir. Dewey, Atatürk’ün davetiyle Türk Eğitim Sistemi’ni incelemek üzere iki ay süreyle (19 Temmuz–10 Eylül 1924) Türkiye’ye gelmiştir.

ülkemizdeki incelemelerinin sonucunda bir rapor yayınlamıştır. Yayınladığı rapor Atatürk döneminde eğitim sisteminin yapılandırılmasında ana dayanak noktalarından birini teşkil etmiş ve eğitimle ilgili olarak yapılan birçok reforma da esin kaynağı olmuştur. Okul ve Toplum Dewey’in 1899’da Chicago üniversitesi’nde verdiği üç konferanstan ve Elementary School Research adlı dergide yayınladığı üç makaleden oluşmaktadır. Elinizdeki bu kitap 1929 tarihinde H. Avni Başman tarafından yapılmış “Mektep ve Cemiyet” adlı çevirisinin günümüz Türkçesine uyarlanmış halidir. Kitap; Okul ve Toplumsal Gelişim, Okul ve çocuğun Hayatı, Eğitimde Savurganlık, İlköğretimin Psikolojisi, Froebel’in Eğitim Prensipleri, İşe Katılımların Psikolojisi, Dikkatin Gelişimi ve İlköğretimde Tarihin Amacı adlı bölümlerden oluşmaktadır.

Bu bölümlerin yanı sıra kitap içerisinde Talim ve Terbiye Kurulu Eski Başkanlarından Mehmet Emin Erişirgil’in John Dewey’in felsefe anlayışıyla ilgili olarak kaleme aldığı Osmanlıca metnin günümüz diline aktarılarak verildiği bir bölüm de bulunmaktadır.