Nitel Desenler: Etnografya Halil Ekşi

EDAM, nitel araştırma desenlerinin tartışılması ve kullanılması için “Nitel Desenler” başlığı altında bir dizi kitabı araştırmacılar için hazırlıyor. Serinin ilk kitabında gömülü teori tartışılırken elinizdeki ikinci kitabında etnografya tartışılmaya açılıyor. Başlangıçta antropoloji ve sosyolojide kullanılan etnografyadan günümüzde sağlıktan eğitime birçok farklı disiplin yararlanıyor. Etnografyada temel amaç ortak bir kültüre veya alt kültüre sahip belirli bir grubun olabildiğince derinlemesine incelenmesidir.

Araştırmacının bilgi toplamadaki kullandığı temel araç ise kendisidir. Araştırmacı başta katılımcı gözlem olmak üzere görüşme, alan notları, fotoğraflar vb. kullanarak derinlemesine betimlemeler yapar. Tüm bunlar araştırmacıya sayısal verilerle elde edilemeyecek derinlikte bilgiler sağlar. Kültür kendi bağlamı içerisinde kendine özgü özellikleriyle incelenir. Araştırmacı anahtar kişiler bularak alana girer, katılımcılarla birlikte yaşar, incelediği kültürel gruba ait hem içeriden hem de dışarıdan bir bakış açısı sağlar. İçeriden bakış açısı sağlamak ise incelenen grubun bakış açısının ortaya çıkarılması konusunda son derece değerlidir.

Tüm araştırma teknikleri gibi bu tekniğin de çok büyük avantajlarının yanı sıra araştırmanın uzun sürmesi, alanda karşılaşılabilecek bazı tehlikeler vb. bazı dezavantajları bulunur. Etnografya kültüre hatta alt kültüre özgü temel unsurları ortaya çıkardığından, nicel araştırmaların aynı değerleri genelleme amacından tamamen farklı bir anlayış sunar. Ayrıca günümüzde etnik değerler, göç, kültürel farklılıklar gibi konulara artan duyarlılık nedeniyle etnografyanın özellikle bu hassasiyete en iyi cevap veren araştırma desenlerden biri sayılabileceği gerçeği bulunuyor.

Ülkemizde hem farklı kültürel değerlere sahip alt kültürel grupların bulunması hem de iç ve dış göçün devam etmesi nedeniyle araştırma sorularını cevaplama konusunda etnografyadan yararlanılabilir. Araştırmacılara bu desen hiç bilmedikleri kültürler hakkında bir pencere açar ve her kültürü kendi bağlamında değerlendirerek artık günümüzde her alanda olduğu gibi araştırmalardan da beklenen kültürel farklılıklara hassasiyet vurgusunu beraberinde getirir. 

(Tanıtım Bülteninden)