Magna Carta Yaşıyor mu? Güran Tatlıoğlu

M.Ö. 2112 ve 2095 arasında krallık yapan Ur-Nammu’nun yasalarından 300 yıl sonra yürürlüğe giren Hammurabi
yasaları bazı temel hakları içeriyordu. Hammurabi yasalarından 3000 yıl sonra 1215 yılında İngiliz Kralı John, İngiliz
baronlarının zorlamasıyla bazı hak ve yetkilerinden vaz geçmek zorunda kaldı ve Magna Carta imzalandı. Magna Carta başta ABD’nin anayasası olmak üzere birçok anayasanın temelini teşkil etti. Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk anayasa 1876’da Mithat Paşa tarafından hazırlandı. II. Abdülhamid’in tahta geçmesinden sonra yürürlüğe girdi. Ancak bir yıl kadar geçerli oldu.
1908’de II. Meşrutiyet ilanıyla tekrar hayat kazandı. Türkiye Cumhuriyeti döneminde 1921’den itibaren bir anayasa serüveni yaşandı. Modern dünyanın hak ve özgürlükler konusundaki kavramları giderek anayasada yerini aldı. 2017’de yapılan anayasa değişikliği ile parlamenter sistemden Cumhurbaşkanlığı yönetim sistemine geçildi. Bu değişim otoriterleşme eğilimini getirdi. Bugün aynı otoriterleşme eğilimi ABD’de de ve Avrupa’da da görülmektedir. Başkan Trump ikinci döneminin ilk 100 gününde kanun hükmünde 143 kararname yayınladı. Kararnameye çok meraklı olan JFKennedy, başkanlığı döneminde yalnız 80 kararname yayınlamıştı. Anayasaya ve yasalara aykırılıkları olan bu kararnamelere karşı, temel hak ve özgürlükleri zedelediği için, basın, hukuk, üniversiteler ve önce bireysel sonra kurumsal olarak halk şiddetle tepki göstermeye başladı. Magna Carta yaşıyor mu yaşamıyor mu soruları sorulmaya başladı. Bu kitap işte bu anayasa serüvenini incelemektedir.

(Tanıtım Bülteninden)