Karadenizde Çevresel Güvenlik Ayşe Esin Başkan

Çevresel Yıkımla Karşı Karşıya Olan, Mitlere Konu, Gizemli Bir Denizin Öyküsünü Okumak İster misiniz?
Karadeniz yüzlerce yıldır gizemini koruyan, tarihin değişik dönemlerinde farklı isimler ile anılan, mitlere konu olan, dünyanın en büyük anoksik su kütlesidir. Bugüne kadar sanılanın aksine çok fazla bilimsel araştırmaya konu olan Karadeniz, oluşumu, benzersiz özellikleri, doğal kaynakları, varolan potansiyeli, stratejik konumu ve çevresel durumu ile hem araştırmacıların hem de uluslararası gündemin ilgisini çekmektedir.
Tatlı su gölünden tuzlu suya dönüşen oluşum süreci, Nuh Tufanı ile ilişkilendirilmesi, yarı kapalı, oksijensiz yapısı, devam eden evrimleşme süreci, dünyanın en izole ve kirli denizlerinden olması ile dünya denizlerinden ayrılan Karadeniz aynı zamanda “Gizemin ve Mitlerin Denizi” olarak da anılmaktadır. Çok fazla sayıda akarsu tarafından beslenen, yirmi üç ülke ve yoğun bir nüfusun drenaj alanı olan, çevresel bozulma tehdidi altında bulunan, etrafındaki ülkelerin siyasi/askeri çatışmalı ve dondurulmuş konularının yoğun olduğu, enerji kaynaklarına yakınlığı ve enerji koridoru olma özelliği ile Karadeniz söz konusu olduğunda; yalnızca kıyıdaş ülkeler değil denizin yaklaşık beş katı büyüklüğünde olan geniş havzayı da dikkate alarak inceleme yapmanın önemi büyüktür. Karadeniz havzası incelenirken ayrıca uluslararası aktörler de dikkate alınmalıdır. Karadeniz’e ilişkin başta Karadeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi (Bükreş Sözleşmesi), Uluslararası Denizcilik Örgütü sözleşmeleri olmak üzere Karadeniz’i ilgilendiren hâlihazırdaki mevcut uluslararası işbirliği ve tüzel düzenlemeler ile yürütülen çalışmaların, sorunların oluşma hızı karşısındaki yeterliliği de incelenmelidir. Ancak böyle bir değerlendirme, Karadeniz resminin bütününün anlaşılmasına ve bu değerlendirme ışığında alınacak önlem ile uygulamalar sonucu, Karadeniz ve havzasının karşı karşıya kaldığı çevresel güvenlik sorunsalının çözüme kavuşturulmasına katkı sağlayabilecektir. İnceleme sonucunda oluşturulan Karadeniz’in Çevresel Güvenlik Matrisi de ilginizi çekecektir.

(Tanıtım Bülteninden)