İdari İşlemin Konu Unsuru Muhammed Göçgün

İdari işlemlerin özel hukuk işlemlerinden ayrılan en önemli yanı kamu gücü kullanılarak tesis ediliyor olmasıdır. İdare, devletin egemenlik yetkisinin bir sonucu olarak kullandığı kamu gücü sayesinde muhatabı olduğu kişilerin iradesine ve rızasına bakmaksızın sonuç doğurabilir nitelikte işlemler tesis eder. Tesis edilen bu işlemle ortaya çıkan sonuçlar ise aksi bir mahkeme kararıyla tespit edilene kadar hukuka uygun kabul edilerek kişiler üzerindeki etkisini göstermeye devam eder. İdari işlemin kişiler üzerindeki bu etkisi konu unsuru olarak ortaya çıkar. Kısaca 'idari işlemin doğurduğu hukuki sonuç' olarak tanımlanan konu unsurunun içerik olarak sınırlarının çizilmesi, diğer bir ifadeyle idarenin tesis ettiği işlemle ortaya çıkan hukuki sonucun ne anlama geldiğinin tespiti önem arz eder. Bu çalışmada da idari işlemin belirlenmesi en zor olan ve çok geniş bir alana yayılan unsuru niteliğindeki konu unsurunun tespitine, idari işlemler bakımından ifade ettiği anlama ve hukuka uygunluk ölçütlerine ilişkin bir bakış açısı ortaya konulmak istenmiştir.

İÇİNDEKİLER:

GİRİŞ

Birinci Bölüm
İdari İşlem, İdari İşlemin Özellikleri ve Konu Unsuru
I. Hukuki İşlem
A. Hukuki İşlemin Tanımı ve Kurucu Unsurları
B. Hukuki İşlemin Geçerlilik Şartları
II. İdari İşlem
A. İdari İşlemin Tanımı
B. İdari İşlemin Unsurları
1. İdari İşlemin Unsurlarının Tasnifi ve Yasal Düzenlemeler
2. Yetki Unsuru
3. Şekil Unsuru
a. Yazılılık
b. Gerekçe
c. Esasa Etkili Şekil Sakatlığı
4. Maksat Unsuru
5. Sebep Unsuru
6. Konu Unsuru
a. Konu Unsurunun Tanımı
b. Konu Unsurunun Özellikleri

III. Konu Unsuruyla İlişkisi Bakımından İdari İşlemin Özellikleri

A. İcrailik
1. İcrailiğin Tanımı
2. İcrai Olmayan İşlemler
B. İdari İşleve İlişkin Olma
1. İdari İşlevin Tanımı
2. İdari İşlevin Konusu
3. İdari İşlev ve Kamu Yararı
4. İdari İşlev ve Kamu Gücü Ayrıcalıkları
C. Hukuka Uygunluk Karinesinden Yararlanma
1. Hukuka Uygunluk Karinesinin Tanımı
2. Karinenin Doğurduğu Hukuki Sonuç
3. Karinenin Sona Ermesi
D. Tek Yanlılık

İkinci Bölüm
İdari İşlemin Konu Unsurunun Belirlenmesi
I. Yürütme Organının İşlemlerinde Konu Unsurunun Anayasa ile Sınırlandırılması
II. Konu Unsurunun Yasama Organı Tarafından Belirlenmesi
A. Yasama Fonksiyonunun Niteliği
B. Yasama Yetkisinin Özellikleri
1. Genellik
2. Aslilik
3. Devredilmezlik
C. Yasama İşlemleri
1. Kanun
a. Maddi Anlamda Kanun
b. Şekli Anlamda Kanun
2. Parlamento Kararı
3. Yasama Organının İdari İşlev Kapsamındaki İşlemleri
D. Yasama Organının Düzenleme Yetkisinin Sınırı
1. Düzenleme Yetkisinin Kuvvetler Ayrılığı İlkesi Uyarınca Sınırlanması
a. Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Tanımı
b. 1982 Anayasası'nda Kuvvetler Ayrılığı
c. Kuvvetler Ayrılığı ve İdare Hukuku
d. Yasama Organının Kanun Yoluyla İdarenin Düzenleme Alanına Müdahalesi
2. Düzenleme Yetkisinin Normlar Hiyerarşisi Uyarınca Sınırlanması
E. Birel İşlemin Konu Unsurunun Belirlenmesi
1. Birel İşlemin Konu Unsurunun Belirlenmesinde Bağlı Yetki
2. Bağlı Yetkinin Tanımı
3. İdarenin Bağlı Yetki İçinde Olduğu Konular
a. Anayasa Uyarınca İdarenin Bağlı Yetki İçinde Olduğu Konular
b. İdarenin Bağlı Yetki Kullanmasını Öngören Yasal Düzenlemeler
F. Düzenleyici İşlemin Konu Unsurunun Belirlenmesi

III. Konu Unsurunun İdare Tarafından Belirlenmesi

A. Konu Unsurunun Belirlenmesinde İdarenin Düzenleme Yetkisi
1. Düzenleme Yetkisinin Tanımı
2. Düzenleme Yetkisinin Kaynağı
3. Düzenleme Yetkisinin İdarenin Kanuniliği İlkesi Uyarınca Kullanılması
a. İdarenin Kanuniliği İlkesinin Tanımı
b. Düzenleme Yetkisinin Ancak Daha Önce Kanunla Düzenlenmiş Bir Alanda Kullanılabilmesi
c. Düzenleme Yetkisinin Kullanılacağı Alanın Kanun Tarafından Sınırlandırılmış Olması
4. Düzenleme Yetkisinin Sınırı
a. Düzenleme Yetkisinin Normlar Hiyerarşisi Uyarınca Sınırlanması
b. Düzenleme Yetkisinin Kuvvetler Ayrılığı İlkesi Uyarınca Sınırlanması
B. Konu Unsurunun Belirlenmesinde İdarenin Takdir Yetkisi
1. Takdir Yetkisinin Tanımı
2. Takdir Yetkisinin Gerekliliği
3. Takdir Yetkisinin Sınırı
4. Konu Unsurunda Takdir Yetkisi
a. Genel Olarak
b. Konu Unsurunda Takdir Yetkisinin Görünüş Biçimleri

Üçüncü Bölüm
Konu Unsuru Yönünden Hukuka Uygunluğu Sağlayan Temel İlkeler

I. EŞİTLİK

A. Eşitlik İlkesi
B. Mutlak ve Nispi Eşitlik Anlayışları
1. Mutlak Eşitlik
2. Nispi Eşitlik
C. Eşitlik İlkesinin Uygulanma Biçimleri
1. Aynı Hukuki Durumdakilerin Aynı Kurallara Tabi Olması
2. Aynı Hukuki Durumdakilere Aynı Muamelede Bulunulması
3. Tarafsızlık
4. Fırsat Eşitliğinin Sağlanması

II. HUKUKİ GÜVENLİK

A. Hukuki Güvenlik İlkesi
B. Hukuki Güvenlik İlkesinin Unsurları
1. İdari İstikrar
a. İdari İstikrarın Tanımı
b. İdari Teamüllerin İdari İstikrarın Oluşmasındaki Yeri
c. İdari İşlemin Geri Alınmasında İdari İstikrar İlkesi
2. Öngörülebilirlik ve Belirlilik
a. Öngörülebilirlik
b. Belirlilik
c. Öngörülebilirlik ve Belirlilik Arasındaki İlişki
3. Geriye Yürümezlik
a. Kanunların Geriye Yürümezliği
b. İdari İşlemlerin Geriye Yürümezliği
C. Hukuki Güvenliğin Sağlanması Amacıyla Uygulanan İlkeler
1. Kazanılmış Hakların Korunması
a. Kazanılmış Hakkın Tanımı
b. Kazanılmış Hakkın Doğması İçin Gereken Şartlar
c. Kazanılmış Hak Doğurmayacak İşlemler
d. Kazanılmış Hakların Korunmasının Gerekliliği
2. Haklı Beklentilerin Karşılanması
a. Haklı Beklentinin Tanımı
b. Haklı Beklentilerin Karşılanmasının Gerekliliği
c. Haklı Beklentilerin Karşılanmasında Geçiş Hükümlerinin Önemi

III. ÖLÇÜLÜLÜK

A. Ölçülülük İlkesi
B. 1982 Anayasası'nda Ölçülülük İlkesi
C. Ölçülülük İlkesinin Unsurları
1. Elverişlilik
2. Gereklilik
3. Orantılılık
D. İdari İşlemlerde Ölçülülük İlkesi
SONUÇ

KAYNAKÇA

 

(Tanıtım Bülteninden)