Gazalinin Filozofları Eleştirisinin Epistemolojik Değeri Hasan Ayık

Çok yönlü bir düşünür olan Gazali’nin islam düşünce geleneğinde önemli bir yeri vardır. Yaşadığı dönemde Gazali, yunan felsefesinin İslâm düşüncesine tercümesi sonucunda oluşan Meşşai filozofların metafizik nitelikli felsefelerine karşı, felsefi tarzda eleştiriler yapmış ve onların tutarsızlıklarını ortaya koymuştur. Tarihsel süreç içerisinde, onun bu eleştirilerine yönelik olarak, birbirinden çok farklı tepkiler ortaya çıkmıştır.

Bazılarına göre, Gazali, akli/ rasyonel düşüncenin önünü kesmiş, bazılarına göre, İslâm düşüncesine felsefeyi sokmuş; bazılarına göre ise o, felsefeye karşı din cephesinden güçlü bir savunma yapmıştır. Özellikle son grup, Gazali’nin eleştirilerinin felsefe ile birlikte akli/rasyonel düşünceyi de İslâm düşünce geleneğinden söküp attığı kanaatindedir.

Giderek, belli tonlarda ideolojik bir tutum haline gelen ve birbirini besleyen bu tavırlar, gazalinin felsefe eleştirilerinin epistemolojik değerine gölge düşürmüştür.

Bu kitapta, Gazali’nin dönemindeki filozofların metafizik düşüncelerine yönelik eleştirilerinin epistemolojik değeri, mümkün olduğu kadar ideolojik tutumdan uzak bir şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)