Cahiliye Dönemi Arap Şiirinde Yeminler Yaşar Seracettin Baytar

İnsanlık tarihi boyunca tüm toplumlarda bir iknâ, ispat ve kararlılığı ifade aracı olarak kullanılan yeminler, bu çalışmada Câhiliye dönemi Arap şiiri özelinde gramatik ve tematik açıdan ele alınmıştır.

Câhiliye insanının inanç, duygu ve düşünce dünyasının, özel edebî ifade biçimleriyle harmanlanmış şekli olan yeminler, Arap edebiyatının en önemli edebî mahsulü olan şiirlerde önemli bir yere sahiptir. Pek çok Câhiliye şairi, sözlerini pekiştirmek, muhataplarını ikna etmek, bir konuda doğruluklarını ve kararlılıklarını ifade etmek gibi saiklerle zaman zaman yeminlere başvurmuşlardır. Söz konusu şiirlerde bir saygı ve tazim göstergesi olarak üzerlerine yemin edilen unsurlar, İslam öncesi politeist Arap toplumunun inanç ve değerler dünyasına da ışık tutmaktadır.  

Câhiliye dönemi Arap toplumunda yemin, bazı hayati gerekçelerle önemsenmiş ve işlevselliği nedeniyle günlük hayatta kullanılmıştır. Söz konusu dönemde kabileler arası savaşlar sebebiyle her an saldırıya uğrama riski ve bunun doğal sonucu olarak müttefik bulma ve anlaşma yapma zorunluluğu, Câhiliye toplumunda yemini, yapılan anlaşmalara bağlı kalmanın ve verilen sözleri tutmanın bir tür garantisi kılmıştır. Ayrıca yemin, Câhiliye Arap toplumunda doğruluğundan kesin olarak emin olunan inanç veya düşüncelerin beyanında başvurulan önemli bir ifade biçimi olmuştur.

Yemin, günümüzde de doğruluk ve samimiyeti dile getirme vasıtası olarak tercih edilmesi, mahkemelerde ve resmi atamalarda başvurulması gibi yönlerle işlevselliğini ve önemini sürdürmeye devam etmektedir.