Nobel Bilimsel Eserler Çağdaş Siyaset Felsefesinde ADALET PROBLEMİ - Martha Nussbaum’un Yapabilirlikler Yaklaşımı

Adalet, çağdaş siyaset felsefesinde en çok tartışılan ve üzerine eserler yazılan felsefi bir problemdir. Bu kitapta da çağdaş siyaset felsefesinin düşünürlerinden biri olan Martha Nussbaum'un adalet kuramı, irdelenmektedir. Nussbaum'un adalet kuramı Amartya Sen ile birlikte geliştirdikleri yapabilirlikler yaklaşımına dayanmaktadır. Nussbaum'un yapabilirlikler yaklaşımının gerisindeki ana fikir; gerçekte insanların ne yapabilir ve ne olabilir oldukları. sorusuyla şekillenir. O, bu soruya yanıt verirken insanın geliştirmesi gereken temel kapasitelere sahip olduğu fikrini öne süren Aristoteles'ten esinlenir. Yapabilirlikler yaklaşımında; yapabilirlikler, işlevler ve insan haysiyeti kavramı merkezî bir role sahiptir. Martha Nussbaum hem normatif hem de pratik bir adalet kuramı olan yapabilirlikler yaklaşımını inşa etmiştir. Onun kuramının normatif kısmı adaletin standartlarını belirleyen on merkezî yapabilirlikler listesine dayanır. Ayrıca bu liste Nussbaum'un adalet kuramının en temel bileşeni olan insan haysiyeti kavramıyla doğrudan ilişkilidir. İnsan haysiyeti kavramı, bu liste aracılığıyla açıklanır ve somutlaştırılır. İnsanın haysiyetine yaraşır bir yaşamın gerçekleştirilmesi ancak bu yapabilirliklerin her bir kişiye sağlanmasıyla olur. Nussbaum, devletleri, kendi vatandaşlarına bu listenin sağlanması için sorumlu tutar. Nussbaum, adalet kuramın normatif kısmını meydana getirdikten sonra bu merkezî yapabilirlikleri pratik yaşama uygular. Kuramın pratik kısmı, Nussbaum'un öne sürdüğü yapabilirliklere sıkı sıkıya bağlı olan kadın hakları, engelliler ve küresel adalet gibi temel ve güncel sorunlarla ve bu sorunlara önerdiği çözüm önerileriyle ilgilidir.