Bolulu Devlet Adamları: Sicill-i Ahval Defterlerine Göre Tahir Bilirli

Biyografi ya da yaşam öyküsü, bir insanın hayatındaki olayların belirli bir sıraya göre anlatıldığı edebiyat türüdür. Osmanlının son döneminde devlet memurlarının özgeçmişlerinin tutulduğu, tercüme-i hâl olarak da bilinen Sicill-i Ahvâl Defterleri, her ne kadar tam bir biyografi olmasa da, içeriği açısından bu kategoride değerlendirilmektedir. Osmanlı Devleti, askerî ve şer’î sınıflar dışındaki tüm memurların kayıtlarını, 1879-1909 tarihleri arasında –yerel tarih çalışmaları için önemli bir kaynak oluşturan– bu defterlere muntazaman kaydetmiştir.

Elinizdeki eserde, Bolu merkez olmak üzere Gerede, Göynük, Mudurnu ve Mengen doğumlu toplam 171 memurun –söz konusu sicillerden derlenmiş–biyografisi verilmiştir. Bunlar arasında, düz memurların yanı sıra kaymakam ve mebus gibi üst düzey görevlilerle gayrimüslimler de vardır. Kayıtlarda; memurların unvanlarından baba lakap ve meslekleri gibi aile bilgilerine kadar,yaşayan torunlarının ilgilerini çekecek ve aile tarihlerine katkı sağlayacak birçok bilgi yer almaktadır.

Osmanlı tarihinde dikkat çekici bir yere sahip olan veçok sayıda önemli şahsiyet çıkaran Bolu, Devlet-iAliyye’nin son dönemlerinde, bürokraside ihtiyaç duyulan memur açığının önemli bir kısmını kapatmakla da tanınmıştır. Eğitim ve öğretime günümüzde de oldukça önem veren ve pek çok bürokrat ve devlet görevlisi yetiştiren Bolu, bu özelliğinin, geçmişten geldiğini ve hâlâ sürdüğünü göstermektedir.

(Tanıtım Bülteninden)