Akaroloji Emine Çikman

Küresel ısınma sonucu oluşan, iklim değişikliği ve Dünya nüfusunun, hızlı çoğalması, bu çoğalmaya paralel olarak, gıda maddelerinin üretimindeki, yetersizlik ve dengesizlik, günümüzde, dünyanın birçok yerinde, açlık sorununun veya yetersiz beslenmenin, ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Tarımsal üretimde, birim alandan, verimin artırılması amacıyla, yapılan çalışmalarda, bitki koruma ile ilgili çalışmalar da önem arz etmektedir. Ülkenin tarımsal yapısı içerisinde bitkiler, fide döneminden, hasat dönemine kadar, birçok Acarina (Arachnida) türünün, zararına maruz kalmaktadırlar. Aynı zamanda, bunların bazıları, önemli hastalık vektörleridir. Acarina türleri, tarımsal ürünlerde, önemli ürün kayıplarına, neden olmaktadırlar. Tarımsal zararlılar içerisinde bulunan, Akar türlerine karşı, kullanılacak kimyasal preparatların, insana olan zararı, çevre kirliliği ve doğal dengenin bozulması, açısından da önemli olumsuzluklar, meydana getirmektedir. Bu nedenle; akar türlerinin, neden oldukları zararın, en düşük düzeyde tutulması, bunlara karşı uygulanacak, uygun mücadele yöntemlerine, bağlıdır. Acarina türlerine karşı, yapılacak tarımsal mücadelede, başarı elde edilmesi, akar türlerini ve bu türlerin, morfolojilerinin, biyolojilerinin ve ekolojilerinin, iyi bilinmesini gerektirir. Bu nedenlerden dolayı, “Akaroloji” ders kitabı hazırlanmıştır. Ders kitabının hazırlanmasında, çeşitli kaynaklardan, faydalanılarak zararlıların tanınması, biyolojileri ve mücadeleleri hakkında, gerekli bilgiler verilmektedir.

 

İÇİNDEKİLER
. GİRİŞ

AKARLARIN SİSTEMATİKTEKİ YERİ
2.1. Arachnida Sınıfı

2.1.1. Altsınıf: Dromopoda

2.1.1.1.Takım:Scorpionida (Scorpiones) (Akrepler)

2.1.2. Altsınıf: Acari (=Acarina veya Acarida) (Akarlar, keneler)

2.1.2. Altsınıf: Acari

2.1.2.1.Takım: Araneae (=Araneida) (Örümcekler)

AKARLARIN MORFOLOJİSİ VE ANATOMİSİ
3.1. Akarların Morfolojisi

3.1.1. Kütikula

3.1.1.1. Setae (Kıllar)

3.1.2. Vücut Kısımları ve Segmentasyonu (Metamerism)

3.1.2.1. Gnathosoma26

3.1.2.2. Chelicera (çoğul: chelicerae)

3.1.2.3. Pedipalpus (çoğul: pedipalpi)

3.1.2.2. Idiosoma38

3.1.2.2.1. Idiosoma’nın Dorsal Kısmı

3.1.2.2.2. Idiosoma’nın Ventral Kısmı

3.1.2.3. Bacaklar

3.2. Akarların Anatomisi

3.2.1. Sindirim Sistemi

3.2.2. Boşaltım Sistemi

3.2.3. Dolaşım Sistemi

3.2.4. Kas Sistemi

3.2.5. Solunum Sistemi

3.2.6. Sinir Sistemi

3.2.7. Üreme Sistemi

3.2.7.1. Erkek Eşey Sistemi

3.2.7.2. Dişi Eşey Sistemi

AKARLARIN BİYOLOJİLERİ
4.1. Embriyonik Gelişme

4.2. Postembriyonik Gelişme

AKARLARIN DAVRANIŞLARI VE YAŞAM ORTAMLARI
5.1. Çiftleşme

5.2. Yumurta Koyma

5.3. Üreme Şekilleri

5.4. Beslenme

5.5. Akarların Yaşama Ortamları

A- Parazitik Yaşayan Formlar

Ektoparazitik akarlar
1.1. Vertebrata (omurgalılar)’da Ektoparazitik Akarlar

1.2. Invertebrata (omurgasızlarda)’da Ektoparazitik Akarlar

1.2.1. Üsttakım: Parasitiformes

1.2.1.1. Takım: Mesostigmata

1.2.1.1.1. Familya: Varroidae

1.2.1.1.1.1. Tür: Varroa jacobsoni Oudemans (Balarısı akarı)

Endoparazitik akarlar
2.1. Vertebrata (Omurgalılar)’da Endoparazitik Akarlar

2.1. Invertebrata (Omurgasızlarda)’da Endoparazitik Akarlar

2.1.1. Üsttakım: Acariformes

2.1.1.1. Takım: Trombidiformes

2.1.1.1.1. Alttakım: Prostigmat

2.1.1.1.1.1. Familya: Tarsonemidae113

2.1.1.1.1.1.1. Tür: Acarapis woodi (Rennie) (Trake akarı)

B- Serbest Yaşayan Formlar

Predatör akarlar
1.1. Toprak İçinde Yaşayanlar

1.2. Toprak Üzerinde Yaşayanlar

1.3. Depolanmış Ürünlerde Yaşayanlar

1.4. Sularda Yaşayanlar

1.5. Türkiye’de Saptanan Önemli Predatör Akar türleri

1.5.1. Üsttakım: Parasitiformes

1.5.1.1. Takım: Mesostigmata

1.5.1.1.1. Familya: Phytoseiidae

1.5.2. Üsttakım: Acariformes

1.5.2.1. Takım: Trombidiformes

1.5.2.1.1. Alttakım: Prostigmata

1.5.2.1.1.1. Üstcohort: Eupodides

1.5.2.1.1.1.1. Familya: Bdellidae

1.5.2.1.1.1.2. Familya: Cunaxidae

1.5.2.1.1.2. Üstcohort: Anystides

1.5.2.1.1.2.1. Cohort: Anystina

1.5.2.1.1.2.1.1. Familya: Anystidae

1.5.2.1.1.2.2. Cohort: Parasitengonina

1.5.2.1.1.2.2.1. Familya: Erythraeidae

1.5.2.1.1.2.2.2. Familya: Trombidiidae

1.5.2.1.1.2.2.3. Familya: Trombiculidae

1.5.2.1.1.3. Üstcohort: Eleutherengonides

1.5.2.1.1.3.1. Cohort: Raphignathina

1.5.2.1.1.3.1.1. Familya: Stigmaeidae

1.5.2.1.1.3.1.2. Familya: Cheyletidae

1.5.2.2. Takım: Sarcoptiformes

1.5.2.2.1. Alttakım: Oribatida

1.5.2.2.1.1. Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)

1.5.2.2.1.1.1. Cohort: Astigmatina (Astigmata)

1.5.2.2.1.1.1.1. Familya: Hemisarcoptidae

Fungivorous (Mantarlarla Beslenen) Akarlar
2.1. Üsttakım: Acariformes

2.1.1. Takım: Trombidiformes

2.1.1.1. Alttakım: Prostigmata

2.1.1.1.1. Üstcohort: Eleutherengonides

2.1.1.1.1.1. Cohort: Heterostigmatina

2.1.1.1.1.1.1. Familya: Pygmephoridae

2.1.1.1.1.1.1.1. Tür: Pygmephorus sellnicki Krezal

2.1.1.1.1.1.1.2. Tür: Pygmephorus allmanni Krczal

2.1.1.1.1.1.2. Familya: Tarsonemidae

2.1.2. Takım: Sarcoptiformes

2.1.2.1. Alttakım: Oribatida

2.1.2.1.1. Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)

2.1.2.1.1.1. Cohort: Astigmatina (Astigmata)

2.1.2.1.1.1.1. Familya: Histiostomatidae

2.1.2.1.1.1.1.1.Tür: Histiostoma sapromyzarum (Dufour)

2.1.2.1.1.1.2. Familya: Acaridae

2.1.2.1.1.1.2.1. Tür: Mycetoglyphus fungivorus Oudemans (Saman akarı)

2.1.2.1.1.1.2.2. Tür: Caloglyphus rhizoglyphoides (Zachvatkin)

Coprophagous (dışkı ile beslenen) ve Saprophagous (saprofit) Akarlar
Phoretic Akarlar
Phytophagous (bitkilerle beslenen) Akarlar
5.1. Toprak Üzerinde (bitkilerde) Yaşayanlar

5.1.1. Üsttakım: Acariformes

5.1.1.1. Takım: Trombidiforme

5.1.1.1.1. Alttakım: Prostigmata

5.1.1.1.1.1.Üstcohort: Eupodides

5.1.1.1.1.1.1. Familya: Penthaleidae

5.1.1.1.1.1.1.1. Tür: Penthaleus major (Dugès) (Kırmızı bacaklı hububat akarı)

5.1.1.1.1.1.2. Familya: Eriophyidae

5.1.1.1.1.1.2.1. Altfamilya: Eriophyinae

5.1.1.1.1.1.2.1.1. Tür: Eriophyes erineus (Nalepa)

5.1.1.1.1.1.2.1.2. Tür: Eriophyes ficus Cotte (incir akarı)

5.1.1.1.1.1.2.1.3. Tür: Aceria sheldoni (Ewing) (Turunçgil tomurcuk akarı) 5.1.1.1.1.1.2.1.4. Tür: Eriophyes similis (Nalepa) (Kayısı yaprak uyuzu)

5.1.1.1.1.1.2.1.5. Tür: Eriophyes tristriatus (Nalepa) (Ceviz yapraĞı gal akarı)

5.1.1.1.1.1.2.1.6. Tür: Colomerus vitis (Pagenstecher) (Bağ yaprak gal akarı, Bağ erinozu, Bağ yaprak Uyuzu)

5.1.1.1.1.1.2.1.7. Tür: Phytoptus avellana (Nalepa) (Fındık kozalak akarı)

5.1.1.1.1.1.2.1.8. Tür: Eriophes pyri (Pagenstecher) (Armut yaprak uyuzu)

5.1.1.1.1.1.2.1.9. Tür: Stenacis triradiatus (Nalepe) (Erik tomurcuk akarı)

5.1.1.1.1.1.2.2. Altfamilya: Phyllocoptinae

5.1.1.1.1.1.2.2.1. Tür: Aculus schlechtendali (Nalepa) (Elma pas akarı)

5.1.1.1.1.1.2.2.2. Tür: Aculops lycopersici (Massee) (Domates uyuzu)

5.1.1.1.1.1.2.2.3. Tür: Anthocoptes salicis (Nalepa)

5.1.1.1.1.1.2.2.4. Tür: Calacarus carinatus (Green) (Çay akarı)

5.1.1.1.1.1.2.2.5. Tür: Calepitrimerus vitis (Nalepa)

5.1.1.1.1.1.2.2.6. Tür: Phyllocoptes abaenus (Keifer) (Erik yaprak akarı)

5.1.1.1.1.1.2.2.7. Tür: Phyllocoptes adalius Keifer (=Phyllocoptes rosarum (Liro))

5.1.1.1.1.1.2.2.8. Tür: Phyllocoptruta oleivora (Ashmead) (Turinçgil pas böcüsü, uyuz)

5.1.1.1.1.2. Üstcohort: Eleutherengonides

5.1.1.1.1.2.1. Cohort: Raphignathina

5.1.1.1.1.2.1.1 Familya: Tetranychidae

5.1.1.1.1.2.1.1.1. Altfamilya: Bryobiinae

5.1.1.1.1.2.1.1.1.1. Tür: Bryobia praetiosa C. L. Koch (Yonca akarı)

5.1.1.1.1.2.1.1.1.2. Tür: Bryobia rubrioculus (Scheuten) (Meyve kahverengi akarı)

5.1.1.1.1.2.1.1.1.3. Tür: Petrobia latens Müller (Kahverengi hububat akarı)

5.1.1.1.1.2.1.1.2. Altfamilya: Tetranychinae

5.1.1.1.1.2.1.1.2.1. Eotetranychus carpini (Oudemans)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.2. Tür: Eotetranychus populi (Koch)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.3. Tür: Panonychus citri (Mc Gregor) (Turunçgil kırmızıörümceği)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.4. Tür: Tetranychus atlanticus McGregor (Atlantik akarı)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.5. Tür: Tetranychus cinnabarinus (Boisduval) (Pamuk kırmızı örümceği)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.6. Tür: Tetranychus urticae Koch (İki noktalı kırmızı örümcek)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.7. Tür: Tetranychus viennensis Zacher (Akdiken akarı)

5.1.1.1.1.2.1.2. Familya: Tenuipalpidae

5.1.1.1.1.2.1.2.1. Tür: Cenopalpus pulcher Canestrini and Fanzago

5.1.1.1.1.2.1.2.2. Tür: Tenuipalpus granati Sayed (Nar yassıakarı)

5.1.1.1.1.2.2. Cohort: Heterostigmatina

5.1.1.1.1.2.2.1. Familya: Tarsonemidae

5.1.1.1.1.2.2.1.1. Tür: Polyphagotarsonemus latus (Banks) (Sarı akar, Beyaz pamuk akarı)

5.1.1.1.1.2.2.1.2. Tür: Tarsonemus karli Sharanov et Mitrofanov

5.1.1.2. Takım: Sarcoptiformes

5.1.1.2.1. Alttakım: Oribatida

5.1.1.2.1.1. Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)

5.1.1.2.1.1.1.Cohort: Astigmatina (Astigmata)

5.1.1.2.1.1.1.1. Familya: Acaridae

5.1.1.2.1.1.1.1.1. Tür: Mycetoglyphus fungivorus Oudemans (Saman akarı)

5.1.1.2.1.1.1.1.2. Tür: Caloglyphus rhizoglyphoides (Zachvatkin)

5.1.1.2.1.1.1.2. Familya: Histiostomatidae

5.1.1.2.1.1.1.2.1. Tür: Histiostoma sapromyzarum (Dufour)

5.2. Depolanmış Ürünlerde Yaşayanlar

5.2.1. Üsttakım: Parasitiformes

5.2.1.1. Takım: Mesostigmata

5.2.1.1.1. Alttakım: Monogynaspida

5.2.1.1.1.1. Cohort: Gamasina

5.2.1.1.1.1.1 Altcohort: Dermanyssidae (Dermanyssina, Neopodospermata)

5.2.1.1.1.1.1.1. Familya: Ascidae

5.2.1.1.1.1.1.1.1 Tür: Proctolaelaps pygmaeus (Müller)

5.2.2. Üsttakım: Acariformes

5.2.2.1. Takım: Sarcoptiformes

5.2.2.1.1. Alttakım: Oribatida

5.2.2.1.1.1. Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)

5.2.2.1.1.1.1. Cohort: Astigmatina (Astigmata)

5.2.2.1.1.1.1.1. Familya: Glycyphagidae

5.2.2.1.1.1.1.1.1. Tür: Gohieria fusca (Oudemans) (Kahverengi ekmek akarı)

5.2.2.1.1.1.1.1.2. Tür: Lepidoglyphus destructor (Schrank) (Peynir akarı)

5.2.2.1.1.1.1.2. Familya: Acaridae

5.2.2.1.1.1.1.2.1.Tür: Rhizoglyphus echinopus (Fumouze and Robin) (Çiçek, soğan akarı)

5.2.2.1.1.1.1.2.2. Tür: Acarus siro Linnaeus (Un akarı)

5.2.2.1.1.1.1.2.3. Tür: Tyrophagus longior (Gervais) (Tohum akarı)

5.2.2.1.1.1.1.3. Familya: Carpoglyphidae

5.2.2.1.1.1.1.3.1. Tür: Carpoglyphus lactis (Linnaeus) (Kuru meyve akarı)

5.3. Toprak İçinde Yaşayanlar

ACARINA SİSTEMATİĞİ
6.1. Acari Altsınıfının Sistematiği

PARASITIFORMES ÜSTTAKIMI
ACARIFORMES ÜSTTAKIMI
6.1.1. Acari Altsınıfının Üsttakım ve Takımlarının Teşhis Anahtarı

Parasitiformes Üsttakımı
Takım: Opilioacarıda
Üstfamilya: Opilioacaroıdea
Takım: Holothyrida (Holothyrina, Tetrastigmata)
Üstfamilya: Holothyroidea
Takım: Ixodida
Üsttakım: Ixodoidea
Ixodida Takımının Familya ve Cinslerinin Teşhis Anahtarı

Takım: Mesostigmata
Alttakım: Sejıda
1.1. Üstfamilya: Sejoidea

2.Alttakım: Trigynaspida

2.1. Cohort: Cercomegistina

2.1.1. Üstfamilya: Cercomegistoidea

2.2. Cohort: Antennophorina

2.2.1. Üstfamilya: Aenictequoidea

2.2.2. Üstfamilya: Antennophoroidea

2.2.3. Üstfamilya: Celaenopsoidea

2.2.4. Üstfamilya: Fedrizzioidea

2.2.5. Üstfamilya: Megisthanoidea

2.2.6. Üstfamilya: Parantennuloidea

Alttakım: Monogynaspida
3.1.Cohort: Microgyniina

3.1.1.Üstfamilya: Microgynioidea

3.2. Cohort: Heatherellina

3.2.1. Üstfamilya: Heatherelloidea

3.3. Cohort: Uropodina (Diarthrophallina ve Trachyuropodina dahil)

3.3.1. Üstfamilya: Protodinychoidea

3.3.2. Üstfamilya: Thinozerconoidea

3.3.3. Üstfamilya: Polyaspidoidea

3.3.4.Üstfamilya: Uropodoidea

3.3.5. Üstfamilya: Diarthrophalloidea

3.4. Cohort: Heterozerconina

3.4.1. Üstfamilya: Heterozerconoidea

3.5. Cohort: Gamasina

3.5.1. Üstfamilya: Epicrioidea

3.5.2. Üstfamilya: Zerconoidea

3.5.3. Üstfamilya: Arctacaroidea

3.5.4. Üstfamilya: Parasitoidea

3.5.5. Üstfamilya: Veigaioidea

3.5.6. Üstfamilya: Rhodacaroidea

3.5.7. Üstfamilya: Eviphidoidea

3.5.8. Üstfamilya: Ascoidea

3.5.9. Üstfamilya: Phytoseioidea

3.5.10. Üstfamilya: Dermanyssoidea

Mesostigmata Takımına Ait Familyaların Teşhis Anahtarı

ACARIFORMES ÜSTTAKIMI
TAKIM: TROMBIDIFORMES
Alttakım: Sphaerolichida
Sphaerolichida Altakımına Ait FamilyalarınTeşhis Anahtarı

Alttakım: Prostıgmata
Üstcohort: Labidostommatides
Üstfamilya: Labidostommatoidea
Üstcohort: Eupodides
Üstfamilya: Bdelloidea
Üstfamilya: Halacaroidea
Üstfamilya: Eupodoidea
Üstfamilya: Tydeoidea
Üstfamilya: Erıophyoidea
Üstcohort: Anystides 1.Cohort: Anystina
Üstfamilya: Caeculoidea
1.2. Üstfamilya: Adamystoidea

1.2. Üstfamilya: Anystoidea

1.3. Üstfamilya: Paratydeoidea

1.5. Üstfamilya: Pomerantzioidea

2.3.1. Üstfamilya: Calyptostomatoidea

2.3.2. Üstfamilya: Erythraeoidea

2.4. Altcohort: Trombidiae

2.4.1. Üstfamilya: Tanaupodoidea

2.4.2. Üstfamilya: Cheyzerioidea

2.4.3. Üstfamilya: Trombiculoidea

Parasitengonina Cohort’una ait Familyalarının Ergin Bireylerinin Teşhis Anahtarı

2.4.4. Üstfamilya: Trombidioidea

Üstcohort: Eleutherengonides
Cohort: Raphignathina
1.1. Üstfamilya: Myobioidea

1.2. Üstfamilya: Pterygosomatoidea

1.3.Üstfamilya: Raphignathoidea

1.4.Üstfamilya: Tetranychoidea

1.5. Üstfamilya: Cheyletoidea

Cohort: Heterostigmatina
2.1. Üsfamilya: Tarsocheyloidea

2.2. Üsfamilya: Heterocheyloidea

2.3. Üsfamilya: Dolichocyloidea

2.4. Üsfamilya: Trochometridioidea

2.5. Üsfamilya: Pygmephoroidea

2.6. Üsfamilya: Scutacaroidea

2.7. Üsfamilya: Pyemotoidea

2.8. Üsfamilya: Tarsonemoidea

Prostigmata alttakımı’na ait Familyaları nın Teşhis Anahtarı (Parasitengonina hariç)

Takım: Sarcoptiformes
Altakım: Endeostigmata
Endeostigmata alttakımı’na ait Familyaların Teşhis Anahtarı

Altakım: Oribatida
Üstcohort: Palaeosomatides (Palaeosomata)
Üstfamilya: Acaronychoidea
Üstfamilya: Palaeacaroidea
Üstfamilya: Ctenacaroidea
Üstcohort: Enarthronotides
Cohort: Parasitengonina
2.1. Altcohort: Hydrachnidiae

2.1.1. Üstfamilya: Hydryphantoidea

2.1.2. Üstfamilya: Eylaoidea

2.1.3. Üstfamilya: Hydrovolzioidea

2.1.4. Üstfamilya: Hydrachnoidea

2.1.5. Üstfamilya: Lebertioidea

2.1.6. Üstfamilya: Hygrobatoidea

2.1.7. Üstfamilya: Arrenuroidea

2.2. Altcohort: Stygothrombiae

2.2.1. Üstfamilya: Stygothrombidioidea

2.3. Altcohort: Erythraiae

Üstfamilya: Brachychthonioidea
Üstfamilya: Atopochthonioidea
Üstfamilya: Hypochthonioidea
Üstfamilya: Protoplophoroidea
Üstfamilya: Heterochthonioidea
Üstcohort: Parhyposomatides(Parhyposomata)
Üstfamilya: Parhypochthonioidea
Üstcohort: Mixonomatides (Mixonomata)
1.Üstfamilya: Nehypochthonioidea

Üstfamilya: Eulohmannioidea
Üstfamilya: Perlohmannioidea
Üstfamilya: Epilohmannioidea
Üstfamilya: Collohmannioidea
Üstfamilya: Euphthiracaroidea
Üstfamilya: Phthiracaroidea
Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)
Cohort: Nothrina
1.1. Üstfamilya: Crotonioidea

Cohort: Brachypylina
2.1. Üstfamilya: Hermannielloidea

2.2. Üstfamilya: Neoliodoidea

2.3. Üstfamilya: Plateremaeoidea

2.4. Üstfamilya: Damaeoidea

2.5. Üstfamilya: Cepheoidea

2.6. Üstfamilya: Polypterozetoidea

2.7. Üstfamilya: Microzetoidea

2.8. Üstfamilya: Ameroidea

2.9. Üstfamilya: Eremaeoidea

2.10. Üstfamilya: Gustavioidea

2.11. Üstfamilya: Carabodoidea

2.12. Üstfamilya: Oppioidea

2.13. Üstfamilya: Tectocepheoidea

2.14. Üstfamilya: Hydrozetoidea

2.15. Üstfamilya: Ameronothroidea

2.16. Üstfamilya: Cymbaeremaeoidea

2.17. Üstfamilya: Eremaeozetoidea

2.18. Üstfamilya: Licneremaeoidea

2.19. Üstfamilya: Phenopelopoidea

2.20. Üstfamilya: Achipterioidea

2.21. Üstfamilya: Oribatelloidea

2.22. Üstfamilya: Oripodoidea

2.23. Üstfamilya: Ceratozetoidea

2.24. Üstfamilya: Galumnoidea

Oribatida Alttakımına (Astigmatina Hariç) Ait Teşhis Anahtarı

COHORT: ASTIGMATINA (ASTIGMATA)
3.1. Üstfamilya: Schizoglyphoidea

3.2. Üstfamilya: Histiostomatoidea

3.1. Üstfamilya: Schizoglyphoidea

3.2. Üstfamilya: Histiostomatoidea

3.3. Üstfamilya: Canestrinioidea

3.4. Üstfamilya: Hemisarcoptoidea

3.5. Üstfamilya: Glycyphagoidea

3.6. Üstfamilya: Acaroidea

3.7. Üstfamilya: Hypoderatoidea

Psoroptidia
4.1. Üstfamilya: Pterolichoidea

4.2. Üstfamilya: Analgoidea

4.3. Üstfamilya: Sarcoptoidea

Astigmatina (Erginlerinin) Cohort’una Ait Familyaların Teşhis Anahtarı

AKARLARIN TOPLANMASI, SAKLANMA VE PREPARATLARININ YAPILMASI
7.1. Akarların Toplanması

7.1.1. Bitkiler Yaşayan Akarların Toplanması

7.1.2. Toprakta ve Bitki Artıkları Arasında Yaşayan Akarların Toplanması

7.1.3. Depolanmış Ürünlerde Bulunan Akarların Toplanması

7.1.4. Suda Yaşayan Akarların Toplanması

7.1.5. Hayvan Zararlısı Akarların Toplanması

7.1.6. Bdellidae ve Tarsonemidae Familyalarına Ait Akarların Toplanması

7.1.7. Eriophyidae Familyasına Ait Akarların Toplanması

7.2. Akarların Saklanması

7.3. Akarların Preparatlarının Yapılması

7.3.1. Geçici Akar Preparatlarının Yapılması

7.3.2. Daimi Akar Preparatlarının Yapılması

7.4. Preparat Yapmadan Önce Akarların Tespit (Fixation) ve Berrak Hale Getirilmesi

7.4.1. Akarların Boyanması

7.4.2. Akarlara Pozisyon Verme

7.5. Etiketleme

7.6. Hydrachnidae (Su Akarı) Familyası Akarların Preparatlarının Yapılması

7.7. Eriophyidae Familyası Akarların Preparatlarının Yapılması

7.8. Oribatida Altakımı Akarların Preparatlarının Yapılması

7.9. Ixodidae Familyası Akarların Preparatlarının Yapılması

7.10. Tenuipalpidae ve Phytoseiidae Familyaları Akarların Preparatlarının Yapılması

7.11. Tetranychidae Familyası Akarların Preparatlarının Yapılması

KİTAP İÇERİSİNDE GEÇEN DEYİMLERİN AÇIKLAMALARI
KAYNAKLAR

YARARLANILAN WEB KAYNAKLARI

İNDEKS

Küresel ısınma sonucu oluşan, iklim değişikliği ve Dünya nüfusunun, hızlı çoğalması, bu çoğalmaya paralel olarak, gıda maddelerinin üretimindeki, yetersizlik ve dengesizlik, günümüzde, dünyanın birçok yerinde, açlık sorununun veya yetersiz beslenmenin, ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Tarımsal üretimde, birim alandan, verimin artırılması amacıyla, yapılan çalışmalarda, bitki koruma ile ilgili çalışmalar da önem arz etmektedir. Ülkenin tarımsal yapısı içerisinde bitkiler, fide döneminden, hasat dönemine kadar, birçok Acarina (Arachnida) türünün, zararına maruz kalmaktadırlar. Aynı zamanda, bunların bazıları, önemli hastalık vektörleridir. Acarina türleri, tarımsal ürünlerde, önemli ürün kayıplarına, neden olmaktadırlar. Tarımsal zararlılar içerisinde bulunan, Akar türlerine karşı, kullanılacak kimyasal preparatların, insana olan zararı, çevre kirliliği ve doğal dengenin bozulması, açısından da önemli olumsuzluklar, meydana getirmektedir. Bu nedenle; akar türlerinin, neden oldukları zararın, en düşük düzeyde tutulması, bunlara karşı uygulanacak, uygun mücadele yöntemlerine, bağlıdır. Acarina türlerine karşı, yapılacak tarımsal mücadelede, başarı elde edilmesi, akar türlerini ve bu türlerin, morfolojilerinin, biyolojilerinin ve ekolojilerinin, iyi bilinmesini gerektirir. Bu nedenlerden dolayı, “Akaroloji” ders kitabı hazırlanmıştır. Ders kitabının hazırlanmasında, çeşitli kaynaklardan, faydalanılarak zararlıların tanınması, biyolojileri ve mücadeleleri hakkında, gerekli bilgiler verilmektedir.

 

İÇİNDEKİLER
. GİRİŞ

AKARLARIN SİSTEMATİKTEKİ YERİ
2.1. Arachnida Sınıfı

2.1.1. Altsınıf: Dromopoda

2.1.1.1.Takım:Scorpionida (Scorpiones) (Akrepler)

2.1.2. Altsınıf: Acari (=Acarina veya Acarida) (Akarlar, keneler)

2.1.2. Altsınıf: Acari

2.1.2.1.Takım: Araneae (=Araneida) (Örümcekler)

AKARLARIN MORFOLOJİSİ VE ANATOMİSİ
3.1. Akarların Morfolojisi

3.1.1. Kütikula

3.1.1.1. Setae (Kıllar)

3.1.2. Vücut Kısımları ve Segmentasyonu (Metamerism)

3.1.2.1. Gnathosoma26

3.1.2.2. Chelicera (çoğul: chelicerae)

3.1.2.3. Pedipalpus (çoğul: pedipalpi)

3.1.2.2. Idiosoma38

3.1.2.2.1. Idiosoma’nın Dorsal Kısmı

3.1.2.2.2. Idiosoma’nın Ventral Kısmı

3.1.2.3. Bacaklar

3.2. Akarların Anatomisi

3.2.1. Sindirim Sistemi

3.2.2. Boşaltım Sistemi

3.2.3. Dolaşım Sistemi

3.2.4. Kas Sistemi

3.2.5. Solunum Sistemi

3.2.6. Sinir Sistemi

3.2.7. Üreme Sistemi

3.2.7.1. Erkek Eşey Sistemi

3.2.7.2. Dişi Eşey Sistemi

AKARLARIN BİYOLOJİLERİ
4.1. Embriyonik Gelişme

4.2. Postembriyonik Gelişme

AKARLARIN DAVRANIŞLARI VE YAŞAM ORTAMLARI
5.1. Çiftleşme

5.2. Yumurta Koyma

5.3. Üreme Şekilleri

5.4. Beslenme

5.5. Akarların Yaşama Ortamları

A- Parazitik Yaşayan Formlar

Ektoparazitik akarlar
1.1. Vertebrata (omurgalılar)’da Ektoparazitik Akarlar

1.2. Invertebrata (omurgasızlarda)’da Ektoparazitik Akarlar

1.2.1. Üsttakım: Parasitiformes

1.2.1.1. Takım: Mesostigmata

1.2.1.1.1. Familya: Varroidae

1.2.1.1.1.1. Tür: Varroa jacobsoni Oudemans (Balarısı akarı)

Endoparazitik akarlar
2.1. Vertebrata (Omurgalılar)’da Endoparazitik Akarlar

2.1. Invertebrata (Omurgasızlarda)’da Endoparazitik Akarlar

2.1.1. Üsttakım: Acariformes

2.1.1.1. Takım: Trombidiformes

2.1.1.1.1. Alttakım: Prostigmat

2.1.1.1.1.1. Familya: Tarsonemidae113

2.1.1.1.1.1.1. Tür: Acarapis woodi (Rennie) (Trake akarı)

B- Serbest Yaşayan Formlar

Predatör akarlar
1.1. Toprak İçinde Yaşayanlar

1.2. Toprak Üzerinde Yaşayanlar

1.3. Depolanmış Ürünlerde Yaşayanlar

1.4. Sularda Yaşayanlar

1.5. Türkiye’de Saptanan Önemli Predatör Akar türleri

1.5.1. Üsttakım: Parasitiformes

1.5.1.1. Takım: Mesostigmata

1.5.1.1.1. Familya: Phytoseiidae

1.5.2. Üsttakım: Acariformes

1.5.2.1. Takım: Trombidiformes

1.5.2.1.1. Alttakım: Prostigmata

1.5.2.1.1.1. Üstcohort: Eupodides

1.5.2.1.1.1.1. Familya: Bdellidae

1.5.2.1.1.1.2. Familya: Cunaxidae

1.5.2.1.1.2. Üstcohort: Anystides

1.5.2.1.1.2.1. Cohort: Anystina

1.5.2.1.1.2.1.1. Familya: Anystidae

1.5.2.1.1.2.2. Cohort: Parasitengonina

1.5.2.1.1.2.2.1. Familya: Erythraeidae

1.5.2.1.1.2.2.2. Familya: Trombidiidae

1.5.2.1.1.2.2.3. Familya: Trombiculidae

1.5.2.1.1.3. Üstcohort: Eleutherengonides

1.5.2.1.1.3.1. Cohort: Raphignathina

1.5.2.1.1.3.1.1. Familya: Stigmaeidae

1.5.2.1.1.3.1.2. Familya: Cheyletidae

1.5.2.2. Takım: Sarcoptiformes

1.5.2.2.1. Alttakım: Oribatida

1.5.2.2.1.1. Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)

1.5.2.2.1.1.1. Cohort: Astigmatina (Astigmata)

1.5.2.2.1.1.1.1. Familya: Hemisarcoptidae

Fungivorous (Mantarlarla Beslenen) Akarlar
2.1. Üsttakım: Acariformes

2.1.1. Takım: Trombidiformes

2.1.1.1. Alttakım: Prostigmata

2.1.1.1.1. Üstcohort: Eleutherengonides

2.1.1.1.1.1. Cohort: Heterostigmatina

2.1.1.1.1.1.1. Familya: Pygmephoridae

2.1.1.1.1.1.1.1. Tür: Pygmephorus sellnicki Krezal

2.1.1.1.1.1.1.2. Tür: Pygmephorus allmanni Krczal

2.1.1.1.1.1.2. Familya: Tarsonemidae

2.1.2. Takım: Sarcoptiformes

2.1.2.1. Alttakım: Oribatida

2.1.2.1.1. Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)

2.1.2.1.1.1. Cohort: Astigmatina (Astigmata)

2.1.2.1.1.1.1. Familya: Histiostomatidae

2.1.2.1.1.1.1.1.Tür: Histiostoma sapromyzarum (Dufour)

2.1.2.1.1.1.2. Familya: Acaridae

2.1.2.1.1.1.2.1. Tür: Mycetoglyphus fungivorus Oudemans (Saman akarı)

2.1.2.1.1.1.2.2. Tür: Caloglyphus rhizoglyphoides (Zachvatkin)

Coprophagous (dışkı ile beslenen) ve Saprophagous (saprofit) Akarlar
Phoretic Akarlar
Phytophagous (bitkilerle beslenen) Akarlar
5.1. Toprak Üzerinde (bitkilerde) Yaşayanlar

5.1.1. Üsttakım: Acariformes

5.1.1.1. Takım: Trombidiforme

5.1.1.1.1. Alttakım: Prostigmata

5.1.1.1.1.1.Üstcohort: Eupodides

5.1.1.1.1.1.1. Familya: Penthaleidae

5.1.1.1.1.1.1.1. Tür: Penthaleus major (Dugès) (Kırmızı bacaklı hububat akarı)

5.1.1.1.1.1.2. Familya: Eriophyidae

5.1.1.1.1.1.2.1. Altfamilya: Eriophyinae

5.1.1.1.1.1.2.1.1. Tür: Eriophyes erineus (Nalepa)

5.1.1.1.1.1.2.1.2. Tür: Eriophyes ficus Cotte (incir akarı)

5.1.1.1.1.1.2.1.3. Tür: Aceria sheldoni (Ewing) (Turunçgil tomurcuk akarı) 5.1.1.1.1.1.2.1.4. Tür: Eriophyes similis (Nalepa) (Kayısı yaprak uyuzu)

5.1.1.1.1.1.2.1.5. Tür: Eriophyes tristriatus (Nalepa) (Ceviz yapraĞı gal akarı)

5.1.1.1.1.1.2.1.6. Tür: Colomerus vitis (Pagenstecher) (Bağ yaprak gal akarı, Bağ erinozu, Bağ yaprak Uyuzu)

5.1.1.1.1.1.2.1.7. Tür: Phytoptus avellana (Nalepa) (Fındık kozalak akarı)

5.1.1.1.1.1.2.1.8. Tür: Eriophes pyri (Pagenstecher) (Armut yaprak uyuzu)

5.1.1.1.1.1.2.1.9. Tür: Stenacis triradiatus (Nalepe) (Erik tomurcuk akarı)

5.1.1.1.1.1.2.2. Altfamilya: Phyllocoptinae

5.1.1.1.1.1.2.2.1. Tür: Aculus schlechtendali (Nalepa) (Elma pas akarı)

5.1.1.1.1.1.2.2.2. Tür: Aculops lycopersici (Massee) (Domates uyuzu)

5.1.1.1.1.1.2.2.3. Tür: Anthocoptes salicis (Nalepa)

5.1.1.1.1.1.2.2.4. Tür: Calacarus carinatus (Green) (Çay akarı)

5.1.1.1.1.1.2.2.5. Tür: Calepitrimerus vitis (Nalepa)

5.1.1.1.1.1.2.2.6. Tür: Phyllocoptes abaenus (Keifer) (Erik yaprak akarı)

5.1.1.1.1.1.2.2.7. Tür: Phyllocoptes adalius Keifer (=Phyllocoptes rosarum (Liro))

5.1.1.1.1.1.2.2.8. Tür: Phyllocoptruta oleivora (Ashmead) (Turinçgil pas böcüsü, uyuz)

5.1.1.1.1.2. Üstcohort: Eleutherengonides

5.1.1.1.1.2.1. Cohort: Raphignathina

5.1.1.1.1.2.1.1 Familya: Tetranychidae

5.1.1.1.1.2.1.1.1. Altfamilya: Bryobiinae

5.1.1.1.1.2.1.1.1.1. Tür: Bryobia praetiosa C. L. Koch (Yonca akarı)

5.1.1.1.1.2.1.1.1.2. Tür: Bryobia rubrioculus (Scheuten) (Meyve kahverengi akarı)

5.1.1.1.1.2.1.1.1.3. Tür: Petrobia latens Müller (Kahverengi hububat akarı)

5.1.1.1.1.2.1.1.2. Altfamilya: Tetranychinae

5.1.1.1.1.2.1.1.2.1. Eotetranychus carpini (Oudemans)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.2. Tür: Eotetranychus populi (Koch)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.3. Tür: Panonychus citri (Mc Gregor) (Turunçgil kırmızıörümceği)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.4. Tür: Tetranychus atlanticus McGregor (Atlantik akarı)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.5. Tür: Tetranychus cinnabarinus (Boisduval) (Pamuk kırmızı örümceği)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.6. Tür: Tetranychus urticae Koch (İki noktalı kırmızı örümcek)

5.1.1.1.1.2.1.1.2.7. Tür: Tetranychus viennensis Zacher (Akdiken akarı)

5.1.1.1.1.2.1.2. Familya: Tenuipalpidae

5.1.1.1.1.2.1.2.1. Tür: Cenopalpus pulcher Canestrini and Fanzago

5.1.1.1.1.2.1.2.2. Tür: Tenuipalpus granati Sayed (Nar yassıakarı)

5.1.1.1.1.2.2. Cohort: Heterostigmatina

5.1.1.1.1.2.2.1. Familya: Tarsonemidae

5.1.1.1.1.2.2.1.1. Tür: Polyphagotarsonemus latus (Banks) (Sarı akar, Beyaz pamuk akarı)

5.1.1.1.1.2.2.1.2. Tür: Tarsonemus karli Sharanov et Mitrofanov

5.1.1.2. Takım: Sarcoptiformes

5.1.1.2.1. Alttakım: Oribatida

5.1.1.2.1.1. Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)

5.1.1.2.1.1.1.Cohort: Astigmatina (Astigmata)

5.1.1.2.1.1.1.1. Familya: Acaridae

5.1.1.2.1.1.1.1.1. Tür: Mycetoglyphus fungivorus Oudemans (Saman akarı)

5.1.1.2.1.1.1.1.2. Tür: Caloglyphus rhizoglyphoides (Zachvatkin)

5.1.1.2.1.1.1.2. Familya: Histiostomatidae

5.1.1.2.1.1.1.2.1. Tür: Histiostoma sapromyzarum (Dufour)

5.2. Depolanmış Ürünlerde Yaşayanlar

5.2.1. Üsttakım: Parasitiformes

5.2.1.1. Takım: Mesostigmata

5.2.1.1.1. Alttakım: Monogynaspida

5.2.1.1.1.1. Cohort: Gamasina

5.2.1.1.1.1.1 Altcohort: Dermanyssidae (Dermanyssina, Neopodospermata)

5.2.1.1.1.1.1.1. Familya: Ascidae

5.2.1.1.1.1.1.1.1 Tür: Proctolaelaps pygmaeus (Müller)

5.2.2. Üsttakım: Acariformes

5.2.2.1. Takım: Sarcoptiformes

5.2.2.1.1. Alttakım: Oribatida

5.2.2.1.1.1. Üstcohort: Desmonomatides (Desmonomata)

5.2.2.1.1.1.1. Cohort: Astigmatina (Astigmata)

5.2.2.1.1.1.1.1. Familya: Glycyphagidae

5.2.2.1.1.1.1.1.1. Tür: Gohieria fusca (Oudemans) (Kahverengi ekmek akarı)

5.2.2.1.1.1.1.1.2. Tür: Lepidoglyphus destructor (Schrank) (Peynir akarı)

5.2.2.1.1.1.1.2. Familya: Acaridae

5.2.2.1.1.1.1.2.1.Tür: Rhizoglyphus echinopus (Fumouze and Robin) (Çiçek, soğan akarı)

5.2.2.1.1.1.1.2.2. Tür: Acarus siro