Ögeday Kaan Devrinde Türkistan ve Maveraünnehir Ganizhamal Kushenova

Cengiz Han ordusunun Türkistan ve Maveraünnehir bölgesine girmesi, Moğol Devleti için Avrupa ve İç Asya devletlerine yol açmıştır. Cengiz oğlu Ögedey'in saltanatı sırasında devletin dış siyasetinde kararlaştırılan bütün seferler başarılı olmuştur. Doğu Avrupa seferi, sonraki Altın Orda Devleti sınırlarını belirlemiştir.

Devlet kanunu olarak, Cengiz Han'ın çıkarttığı Moğol gelenek - göreneklerini, örf ve adetlerini, kararlarını ihtiva eden hukuk kitabı Yasa-name uygulanmıştır, iç siyasetinde ise bazı çelişkiler ortaya çıkmıştır; devlet yönetiminde baş vezir Yeh-lü Çu-tsai'ın yetkisi ve etkisinin fazla olması devletin ileri gelenleri arasında ayrı siyasî gruplar oluşturmasına neden olmuştur.

Ayrıca posta veya yam teşkilâtı başarılı sonuca ulaşamamıştır. Düzensiz vergilerin alınmasından da halkın durumu ağırlaşmıştır. Buhara'daki halk isyanı ise bunun bir göstergesidir. Ögedey'in tahta oturması, ulus teşkilâtlarını fiilen ortaya çıkarmıştır. Bunlar, Ögedey'in tayin ettiği memurlar tarafından yönetilmiştir.

Devletin yönetim teşkilatları ve ordu düzeni eski Türk geleneğini tekrarlamış ve eski Türk kültürünün canlanmasına sebep olmuştur. Moğol Devleti'nin kültürel, ekonomik ve siyasî temelinde Uygurlar başta olmak üzere Türkler büyük ölçüde emek vermiştir. Türk sivil idarecileri Mahmut ve Mesud Yalavaçlar, Moğol Devleti'nde büyük önem kazanmıştır. Ayrıca ordunun da büyük kısmını Türkler oluşturmuştur. Türkistan ve Maveraünnehir'e yerleşmeye başlayan Moğollar, Türkleşme sürecine girmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)