Lolita

Lolita'nın Parisli müstehcen kitaplar basan Olympia yayınevi tarafından gerçekleştirilen ilk baskısı, geniş çaplı öfkeye neden oldu. Romanın baş kahramanı ve anlatıcısı Humbert'in 12 yaşındaki Lolita'ya karşı vahşi erotik tutkusu ve Humbert'in kızı suistimalinin derinliği ve kapsamı, özellikle de çocukların suistimal edilmesi ve cinselleştirilmesi konusunda kaygılı bir kültürde hâlâ gerçekten şoke edici olmayı sürdürür. Nabokov’un karakteristik temiz üslubuyla yazılmış bu şiddet dolu ve vahşi roman, kurmacanın rolü hakkında çekici sorular ortaya atar.

 
Etik açısından tiksindirici bir anlatıda; güzellik, haz ve komedi bulmamız olası mıdır? Güzelce düzenlenmiş bir cümle ya da mükemmel biçimde tartılmış bir deyişi estetik açıdan takdir etmek uğruna ahlaki yargılamayı askıya alabilir miyiz? Bu soruların cevabı belirsiz kalır ama Nabokov esas ile tarzı yarıştırmakla, etik olanı bu kadar nazikçe estetik olanla dengelemekle yeni bir tür edebi kurmaca icat eder.

Humbert’in Lolita’yı kaçırması ve otoritelerden kaçmak için çılgın bir girişimle, onunla ABD boyunca kaçması bu romanı hem postmodern kurmacanın öncüsü hem de bir çeşit yol filmi prototipi haline getirir. Humbert, Rimbaud ve Balzac aşığı, kendini 1950’lerin şirketleşmiş Amerika’sının parlak dünyasında mekânından kopmuş; çiklet çiğneyen, sodalı meşrubat içen Lolita’nın renkli cazibesine kapılmış bulan bir eski dünya Avrupalısı’dır. Saygıdeğer yaşlar ile kaba saba gençlik, Avrupa ile Amerika, yüksek sanat ile popüler kültürün bu karşılaşmasının hikâyesi, Lolita’yı izleyen roman ve filmlerden çoğunun dayandığı hikâyedir.

Lolita’nın yokluğunda Pynchon’un The Crying of Lot 49’ını ya da Tarantino’nun Pulp Fiction’ını (Ucuz Roman ) hayal etmek güçtür. Bunca taklitten sonra hâlâ bu kadar dişli, bu kadar taze ve bu kadar dokunaklı kalması da özgünlük ve gücünün bir göstergesidir.