Nüve Kültür Merkezi Din Algısı Bülent Sönmez

Yeniçağla birlikte insanlığın yüzyüze kaldığı büyük altüst oluşlar insanın hayata bakışını oldukça bulandırmıştır. Bu yüzden kimi filozoflar çağımız için bulanık ifadesini kullanmaktan çekinmemiştir. Bunun en önemli sebebi bir değerler dizgesini temsil eden din ile, insanın fiziksel dünyadan istifade etme yolunda yaptığı hamlelerin bütünü olan bilim arasında oluşturulan uçurum olmuştur. Tarihsel gelişim içinde bilim din adına, din ise bilim adına dışlanmıştır.

Aydınlanma düşüncesi, özellikle Hıristiyan teolojisinin, insanı Tanrı adına ve insan aklını da ilahi buyruk (teoloji) adına yok saymasına tepki olarak gelişmiştir. Tanrı ve Vahiy (Hıristiyan teolojisi diyebiliriz buna) eksenli düşünme biçimi Batıda insanın ve insan aklının aşağılanması gibi bir görünüm sergilemişti. Buna tepki olarak gelişen Aydınlanma, Tanrı yerine insanı (hümanizma) Vahiy yerine ise intellect'i (zihin- akıl demiyorum-) koydu. Bu iki yaklaşım biçimi yüzyıllar boyu hesaplaştı. Batı Aydınlanmaya kendi entelektüel ve kültürel havzasının bilincinde olarak ulaştı. Tanrı ve vahiy karşıtlığı belli bir çaba ve alın teri sonucu ulaşılan bir noktaydı. En ateşli tanrıtanımazlar bile Kutsal kitabı çok iyi biliyorlardı. Sonraları, Aydınlanmanın temel söylemleri bu çatışma ve entelektüel yoğunluğun doğal seyri olarak sorgulanmaya başlandı. Akıl, bilim ve ilerleme gibi Aydınlanmanın üç ana dayanağı da yoğun eleştirilere uğradı.

Aslında ne dinler ne de ideolojiler insan gerçeğinden kopabildiler.. Ne maddeyi inkâr eden yaklaşım kendisini maddeden kurtarabildi, ne manevi olanı inkâr eden yaklaşım -çoğu kere- manevi olanın savunuculuğunu yapmaktan geri durabildi. Bu iki yaklaşım hayat ve insan gerçeği karşısında sürekli çelişkiler yaşadı. Çünkü insanlık tarih boyunca bir yönüyle kendisini bu dünyadan ayrı görmüş (ahlak, sanat, din) diğer yanıyla bu dünyayı anlamaya çalışıp fiziksel olarak rahat etmek istemiştir (bilim).



Baskı Yılı: 2008


Dili: Türkçe
Yayınevi: Nüve Kültür Merkezi